Όποιος δεν προσγειώθηκε μόλις από το διάστημα στα χωράφια της showbiz γνωρίζει ότι η Cher είναι ένα ξεχωριστό κεφάλαιο, το μεγαλύτερο gay icon του πλανήτη, μια συνεπής, αθυρόστομη, έξυπνη αυτο-διαχειριζόμενη ντίβα. Από πού ήρθε όμως και κυρίως πού πηγαίνει; Εδώ μπορούμε να πούμε μερικά πράγματα που δεν φαίνονται στα φαντασμαγορικά shows της και στη μεγάλη οθόνη. «Στη ζωή μου κυριαρχούν είτε τα πάνω είτε τα κάτω. Πολύ σπάνια υπάρχει μέση κατάσταση. Ή τα πηγαίνω τέλεια ή τα πηγαίνω χάλια», λέει η Cher. Και δεν έχει άδικο.
Η ζωή της είναι γεμάτη ανατροπές, προβληματικές σχέσεις, αλλά και πολλά happy end. Τη γνωρίσαμε ως διάσημη τραγουδίστρια, την είδαμε πετυχημένη ηθοποιό –αν και όχι τόσο πετυχημένη τα τελευταία χρόνια–, την προσέξαμε ως επιτηδευμένη αλήτισσα αλλά και ως ένα γνήσιο παιδί του δρόμου και τελικά ο έσχατος ρόλος της είναι ο πιο αληθινός, ή αν προτιμάτε ο πιο προσωπικός. Δηλαδή της διαχρονικής star, της ακτιβίστριας, της δυναμικής περσόνας που έχει την απαραίτητη αναίδεια να ανακατεύει ρόλους, να ντύνεται με καυτά δερμάτινα σορτς στα 77 της, να κάνει shows και να ταράζει την ησυχία σε ένα σέικερ δικής της επινόησης ως μια εντελώς μοναδική iconic προσωπικότητα που με τον καιρό και την εξάσκηση έγινε δικαιολογημένα η αγαπημένη του κοινού. Είναι σαν ένα παιχνίδι που οι απ’ έξω δεν το πιάνουν, το παίρνουν για μπλόφα, για παράσταση. Αλλά η Cher δεν μπλοφάρει.
IF I COULD TURN BACK TIME
H Cher δεν φλέρταρε πάντα με το προσκήνιο, ωστόσο ο πρώτος της ρόλος –που υποδύεται μέχρι και σήμερα– ήταν ανέκαθεν ο εαυτός της. Ένας εαυτός πάντα έτοιμος για επίθεση στη ζούγκλα της showbiz, χωρίς αληθινό όνομα, χωρίς αληθινό επίθετο –άλλωστε, καμία βασίλισσα δεν έχει επίθετο– και με έναν αστείρευτο τσαμπουκά, που δεν γινόταν παρά να ανοίξει τις πόρτες της χολιγουντιανής επιτυχίας. Το «κορίτσι», όπως την αποκαλούν οι fans της, έχει μάθει καλά πια τα κόλπα και τις τεχνικές του πλασαρίσματος απέναντι σ’ ένα κοινό καχύποπτο όπως αυτό της Αμερικής και διψασμένο για δημόσια πρόσωπα.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι δεν πρόκειται για κάποια άπειρη starlet που ξεφύτρωσε χθες στον κήπο της φήμης, αλλά για μια σκληροτράχηλη επαγγελματία που παίζει το δικό της παιχνίδι εδώ και εξήντα χρόνια. Εξήντα; Πράγματι, εξήντα. Μια πρώτη ματιά πάνω της, ή για την ακρίβεια στις φωτογραφίες της στο Ιnstagram και στα shows της, δεν σου δίνει την ευκαιρία να συνειδητοποιήσεις ότι είναι 77 χρόνων. Πολλοί λένε ότι φρόντισε να αντικαταστήσει τα χαμένα χρόνια στον παράδεισο της πλαστικής, ένας πιο ανεπίσημος τρόπος για να μεταμορφωθεί η αιώνια ντίβα. Αλήθεια, γιατί όχι; Είναι κι αυτό μέρος του παιχνιδιού, ενός απαιτητικού παιχνιδιού που η Cher σέβεται, αλλά δεν παίρνει ποτέ στα σοβαρά. «Ό,τι βλέπετε είναι φυσικό. Είναι η ενέργεια από μέσα μου που εκτοπίζει τα πάντα. Νιώθω πολύ πιο νέα από πολλές εικοσάρες που κυκλοφορούν αυτή τη στιγμή», είπε πρόσφατα. Και ίσως σε τελική ανάλυση αυτό να είναι και το μυστικό της επιτυχίας της. «Ξέρω περισσότερα για την ηθοποιία απ’ όσα για τις ανθρώπινες σχέσεις», δηλώνει και συνεχίζει: «Και να σκεφτείτε ότι για την ηθοποιία δεν ξέρω τίποτα.»
STRONG ENOUGH
Παράξενο, η ζωή της Cher ήταν ένα συνεχές ντελιριακό κοινωνικό παιχνίδι, παρά το γεγονός ότι δεν μπήκε εύκολα στα σαλόνια του Hollywood – ακριβώς το αντίθετο έγινε. Η τσιγγάνικη καταγωγή της δεν της πρόσφερε ρόδινη παιδική ηλικία. Ο παιδικός κόσμος της ήταν φτιαγμένος από οικογενειακά και οικονομικά προβλήματα και από έλλειψη κατοικίας. Με ντεκόρ τις συνεχείς μετακομίσεις της μητέρας της, της ίδιας και της αδελφής της, η Cher έμαθε το μελό σενάριο της ζωής και της φτώχειας στο δρόμο από πρώτο χέρι. Πρωτογνώρισε τον πατέρα της όταν ήταν 11 χρόνων και τον περιέγραψε στο show της Oprah ως «ένα γοητευτικό ναρκομανή, που έβγαζε λεφτά για τη δόση του χρησιμοποιώντας πλούσιες κυρίες». Με λίγα λόγια, είχε καταλάβει πως μόνο στον εαυτό της μπορούσε να βασιστεί. Και έτσι έγινε. Και παρά τα όσα λέει, ξέρει για τις ανθρώπινες σχέσεις – και μάλιστα περισσότερα απ’ όσα ξέρει για την ηθοποιία.
BANG BANG, MY BABY SHOT ME DOWN
Στα 16 της γνώρισε τον τότε pop τραγουδιστή Sonny Bono, που την ερωτεύτηκε. Η μητέρα της τής είπε να ακολουθήσει το δρόμο της καρδιάς της και ν’ αφήσει το σχολείο –άλλωστε είχε τεράστιες δυσκολίες ως δυσλεκτική σε μια εποχή που ακόμη δεν γνώριζαν πώς αντιμετωπίζεται η δυσλεξία– και ο Bono την πήρε από την αβεβαιότητα και τη φτώχεια και την οδήγησε σ’ έναν πρόωρο γάμο και ένα υπερ-επιτυχημένο τηλεοπτικό show, το «Sonny & Cher», που κράτησε πέντε σεζόν. Η Cher, τελείως διαφορετική από την ντίβα των τελευταίων δεκαετιών, αφέθηκε, αλλά η χαρούμενη συζυγική και επαγγελματική ζωή δεν οδήγησε πουθενά – ούτε και το τραγουδιστικό τους δίδυμο. Για μία ακόμη φορά αποδείχτηκε το «όποιος βιάζεται σκοντάφτει».
Το 1975 χώρισε οριστικά, χωρίς κανένας από τους δύο να λυπηθεί ιδιαίτερα. Ο γάμος τής χάρισε ένα παιδί –την κόρη της Chastity, που γεννήθηκε το 1969– αλλά όχι την ενηλικίωση. Ωστόσο της έμαθε να έχει απαιτήσεις από τη ζωή. Η Cher κέρδισε την επιμέλεια της κόρης της και πολλά χρήματα, αφού αποδείχτηκε πως ο Sonny την έκλεβε. Το διαζύγιο βγήκε τον Μάρτιο του 1975 και στις 30 Ιουνίου –δύο μήνες μετά– παντρεύτηκε τον μουσικό Gregg Allman. Ο γάμος αποδείχτηκε επεισοδιακός, αφού εννέα μόνο μέρες μετά η Cher κατέθεσε αίτηση διαζυγίου λόγω του εθισμού του Αllman σε ηρωίνη και αλκοόλ. Ωστόσο, έγινε προσπάθεια επανασύνδεσης κι έμειναν μαζί μέχρι το 1979. Από το γάμο προέκυψε ένα παιδί, ο Elijah Blue, το 1977. Κατά τη διάρκεια του γάμου τους, το ζευγάρι συνεργάστηκε και καλλιτεχνικά στο δίσκο «Two the Hard Way», ο οποίος πήρε πολύ καλές κριτικές αλλά απέτυχε παταγωδώς. Επίσης, αξίζει να αναφερθεί ότι η Cher, παρά την ξέφρενη ζωή της, τα πάρτι και τα ξενύχτια, έχει δηλώσει πως δεν έχει πάρει ποτέ ναρκωτικά ή οποιαδήποτε άλλη ουσία: «Έπαιρναν οι σύντροφοί μου για μένα. Πάντα με γοήτευε η αρρώστια που έχει στην ψυχή του κάποιος.»
BELIEVE
To 1980 τη βρίσκει στο Λας Βέγκας. Τα χρέη της παλιάς ζωής είχαν ξοφληθεί και ελεύθερη πια, με δύο παιδιά, δουλεύει σε καμπαρέ. Η φυσική της γοητεία, η κοντράλτα φωνή της που έχει υμνηθεί από όλους –το Rolling Stone είχε γράψει πως είναι η μοναδική τραγουδίστρια που όταν την ακούς δεν την μπερδεύεις με καμία άλλη–, ο μαγνητισμός και ο ατίθασος χαρακτήρας της την προωθούν, μαζί με την –κάπως παραπάνω από λίγη– εξυπνάδα της. Βγάζει πολλά χρήματα, αλλά χωρίς καλά-καλά να το καταλάβει η ντίβα μέσα της έχει ξυπνήσει και ξοδεύει ακόμη περισσότερα. Παιδιά, ρούχα και μια έπαυλη που αποφάσισε εν ριπή οφθαλμού να φτιάξει απορροφούν ολοκληρωτικά το ρευστό και το ενδιαφέρον της. Και κάποια στιγμή που πιέστηκε οικονομικά και ένιωσε εξαντλημένη αναρωτήθηκε: «Αυτό πραγματικά θέλω να κάνω;». Η απάντηση ήταν «όχι». Η τάση της για την υπερβολή είχε γίνει ήδη φανερή, αλλά και μια βαθιά φιλοδοξία άρχισε να δίνει καρπούς. Το όνειρο της ηθοποιίας την ώθησε να μεταφέρει τη δράση της στη Νέα Υόρκη.
THE WINNER TAKES IT ALL
Στην πόλη που δεν κοιμάται ποτέ, η Cher έκανε μαθήματα υποκριτικής και έπαιξε στην παράσταση του θρυλικού σκηνοθέτη Robert Altman «Come back to the 5 & Dime, Jimmy Dean, Jimmy Dean», που έγινε ταινία. Ο ίδιος θα πει: «Ποτέ δεν είχα ενδοιασμούς γι’ αυτήν. Έχει τη φυσική ικανότητα, τα κότσια και την αυτοπεποίθηση. Θέλει να κάνει πράγματα. Αν η Cher λέει ότι θα κάνει κάτι, θα το κάνει. Έχει ένστικτο και σεβασμό για τους συναδέλφους της. Το μόνο πράγμα που θα μου προκαλούσε έκπληξη θα ήταν να έκανε κάτι άσχημα.»
Η φιλοσοφία του δρόμου αποδίδει: κάνε τις κινήσεις και, αν έχεις τη μαγεία, τα αποτελέσματα θα έρθουν. Ο Mike Nichols ανακαλύπτει τη Cher και της δίνει την ευκαιρία να παίξει τη λεσβία φίλη της Meryl Streep στην «Εξαφάνιση της Κάρεν Σίλγουντ». Στις πρώτες προβολές, το κοινό βλέποντας στους τίτλους της ταινίας το όνομά της γελούσε. Όταν τελείωσε η ταινία, κανείς δεν γελούσε πια. Η Cher τα καταφέρνει με τους δραματικούς ρόλους, προτείνεται για Oscar Β΄ Γυναικείου Ρόλου, κερδίζει τις εντυπώσεις, βρίσκει το δρόμο της.
Το 1984 παίζει στη «Μάσκα» του Peter Bogdanovich όπου υποδύεται τη μηχανόβια μητέρα ενός παραμορφωμένου εφήβου. Και αυτός ο ρόλος είναι δραματικός. Τα καταφέρνει άψογα και κερδίζει υποψηφιότητα για Oscar Α΄ Γυναικείου Ρόλου. Στο Φεστιβάλ των Καννών κερδίζει το βραβείο για την Καλύτερη Γυναικεία Ερμηνεία. Αλλά όσον αφορά τη συνεργασία τους, η ίδια θα πει στην Barbara Walter: «Ξέρω ότι ο Bogdanovich θεωρείται θρύλος, αλλά για μένα είναι ο μεγαλύτερος μαλάκας του κόσμου. Η εμπειρία μου ήταν τραυματική.» Ταυτόχρονα, απασχολεί τον Τύπο για τις σχέσεις της με τους αρκετά νεότερους Tom Cruise και Val Kilmer, παίζει στο «Suspect», στις «Μάγισσες του Ίστγουικ» και στο «Κάτω από τη λάμψη του φεγγαριού» το 1988, κερδίζοντας ενάντια σε όλες τις προβλέψεις –φαβορί ήταν η Glen Close για τις «Επικίνδυνες Σχέσεις»– το Oscar Α΄ Γυναικείου Ρόλου. Ακολουθούν οι «Γοργόνες» που δεν συγκλόνισαν τα σαλόνια της τέχνης, το αδιάφορο «Τσάι με τον Μουσολίνι» και οι προσδοκίες της για το σινεμά βουλιάζουν με guest εμφανίσεις.
H ίδια θα πει πως μετά το Oscar είχε μπερδευτεί. Αποκάλυψε πως η κρίση της είχε θολώσει αφού είχε διαγνωστεί με σύνδρομο χρόνιας κόπωσης (CFS). Τελευταία εμφάνισή της στο σινεμά ήταν στο «Mamma mia 2» όπου υποδύεται τη μητέρα της Meryl Streep –κολλητή της φίλη στην πραγματική ζωή–, κάτι που σχολιάστηκε έντονα αφού έχουν διαφορά ηλικίας μόλις δύο χρόνων – η Streep είναι γεννημένη το 1948.
TAKE ME HOME
Όμως η Cher συνέχισε. Ασχολήθηκε με την καριέρα της στη μουσική φροντίζοντας να κάνει πάντα αισθητή την παρουσία της με τις εξωπραγματικές εμφανίσεις της. Οι περιοδείες της έκαναν το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Η Cher δεν μας αφήνει να την ξεχάσουμε. Στοχεύει στην εικόνα της star. Πιστεύει πως αν βάλει λίγη ευφυΐα και σωστές επιλογές στη ρουλέτα το αποτέλεσμα θα είναι υπέρ της. Και είναι. «Μια τέτοια προσωπικότητα που έχει τόσο σπουδαία καριέρα και στα 70 της κάνει τέτοιες εμφανίσεις θα πρέπει να είναι λιγάκι σχιζοφρενική», θα σχολιάσει χιουμοριστικά ή πικρόχολα η Ellen DeGeneres. Όμως η Cher δεν υποκρίνεται. Ακόμα και στις συνεντεύξεις της μπορείς να διακρίνεις μια συστολή και μια απορία. Όταν η κόρη της, η Chastity, αποφάσισε να αλλάξει φύλο και να γίνει ο Chaz βγήκε και είπε πως δυσκολεύτηκε αρχικά να το δεχτεί.
Τώρα είναι μία από τις μεγαλύτερες ακτιβίστριες της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας ξεπερνώντας σε επιρροή ακόμη και τη Madonna. H αλήθεια είναι πως η Cher προσπαθεί να παίξει σε όσα περισσότερα ταμπλό μπορεί. Δίνει την εντύπωση πως ο χρόνος δεν την αφορά. Η ηθοποιία, το τραγούδι, ο ακτιβισμός και η λατρεία της τα τελευταία χρόνια για την αρχαία ελληνική μυθολογία –ναι, για την Ελλάδα– προδίδουν μια προσωπικότητα που τίποτα δεν μπορεί να τη σταματήσει – ούτε ο χρόνος. Η διαύγειά της, η φυσική της κατάσταση, η ενάργεια του πνεύματός της είναι αυτά που κάνουν τους fans της να την ακολουθούν πιστά. Σαν να αποδεικνύει ότι πραγματικά ο χρόνος είναι ένας αριθμός.
MONEY, MONEY, MONEY
Όσο για την επιχειρηματία Cher; Η περιουσία της αγγίζει τα 380 εκατομμύρια δολάρια. Έχει κάνει δύο αποχαιρετιστήρια tours και –ακούγεται σαν αστείο– φέτος ετοιμάζει το τρίτο αποχαιρετιστήριο tour της. Μούσα των Dsquared2, έγινε το βασικό πρόσωπο της καμπάνιας τους το 2020, τώρα βγάζει το δικό της άρωμα με την Donatella Versace, ηχογραφεί δίσκο, κυκλοφορεί με τον 36χρονο μουσικό παραγωγό Alexander Edwards δηλώνοντας ευτυχισμένη και απαλλαγμένη από τους haters και ταυτόχρονα κάνει πρόβες. H ίδια δηλώνει: «Πιστεύω αυτό που είχε πει ο Picasso: “Πρέπει να περάσουν πολλά χρόνια για να αποκτήσεις νεότητα”.» Και το τηρεί. Σαφώς δεν την ξέρουμε στη μοναξιά της. Πoιο θα είναι το επόμενο βήμα; Πού θα στραφεί η γυναίκα πίσω από τις πόζες, τα τολμηρά ρούχα, τις πλαστικές, τις περούκες και το άφθονο makeup; Σαφώς έχει ένα ταλέντο ζωής που τρέφεται από την ωριμότητα και συχνά υπονομεύει τον εαυτό της. «Ξέρω ότι είμαι αρκετά ανώριμη, αλλά τουλάχιστον είμαι αρκετά ώριμη ώστε να το συνειδητοποιώ.»
MANY RIVERS TO CROSS
Για τη Cher, δεν είναι μόνο τα άπειρα ρεκόρ που έχει σπάσει –μόνο για τα shows της στο Λας Βέγκας πήρε 180 εκατομμύρια δολάρια ξεπερνώντας τη Celine Dion–, δεν είναι που στα 77 της δείχνει να έχει άπειρες αντοχές και η φυσική της τάση για τολμηρές εμφανίσεις παραμένει ακμαία. Σαφώς, αν παρακολουθήσεις τα shows της όπου σε 90 λεπτά αλλάζει είκοσι κοστούμια και περούκες μπορεί και να γελάσεις, αλλά την προσέχεις. Ακόμα και με τα δερμάτινα τολμηρά κοστούμια δεν σου δίνει την εντύπωση της bimbo που αρνείται να γεράσει. Στο χώρο της αχαλίνωτης δόξας, της γοητείας, του άφθονου glitter, κάποια πράγματα επιζούν από μόνα τους. Όπως αυτά τα εκφραστικά σαν Λατίνας μάτια της –όπως τα χαρακτηρίζουν πολλοί– και φυσικά η σπουδαία φωνή της, που παραμένει αναλλοίωτη. Τέτοια δώρα γίνονται βάση για να χτίσεις μια καριέρα και μια περσόνα, αλλά η δουλειά δεν τελειώνει εκεί – μάλλον δεν τελειώνει ποτέ.
Η Cher αγωνίστηκε, κατέκτησε πολλές και δύσκολες κορυφές και δεν παύει να προσπαθεί να κερδίσει κι άλλες. Και ας αναρωτιούνται πολλοί, όπως κι εμείς, «ως πότε μια εν ενεργεία show woman που πλησιάζει τα 80 θα κρατιέται στην κορυφή της διασημότητας και θα κάνει sold out εμφανίσεις» – μόνο ο θεός της showbiz και του Hollywood γνωρίζει. Όσο για κείνη; « Ήθελα και θέλω να είμαι ευτυχισμένη και δημιουργική.» Άλλωστε, το μόνο που τη λύγισε τον τελευταίο καιρό ήταν ο θάνατος της μητέρας της Jackie Jean Crouch –επίσης ηθοποιός αλλά σε δεύτερους ρόλους και τραγουδίστρια της country–, που απεβίωσε τον περασμένο Δεκέμβριο, σε ηλικία 98 χρόνων. Η Cher, ή Cherilyn Sarkisian La Piere Bono Allman –όπως είναι το πλήρες όνομά της με τα επίθετα του πατέρα, του πατριού και των δύο συζύγων της–, όταν ρωτήθηκε πρόσφατα για τους άντρες και την ανάγκη της να καταλήξει με κάποιον, απάντησε: «Για ποιο λόγο χρειάζομαι έναν άντρα μόνιμα; Το μόνο που θέλω είναι να ξυπνάω το πρωί και να ξέρω ότι θα κάνω κάτι που θα με κάνει χαρούμενη.» Την ίδια επιθυμία έχουν όλοι, όμως η θέληση φτιάχνει τους ανθρώπους που ξεχωρίζουν.
Το άρθρο ανήκει στον Πάνο Ζόγκα και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Downtown, στο τεύχος του Μαΐου. Φωτογραφικό υλικό από Getty Images.
