Στις μέρες μας η διατήρηση της γονιμότητας κερδίζει όλο και περισσότερο το ενδιαφέρον των γυναικών, καθώς προσφέρει τη δυνατότητα αναβολής της μητρότητας για το μέλλον.Δεν αφορά μόνο γυναίκες που έχουν υποστεί κάποια βλάβη στο αναπαραγωγικό τους σύστημα, αλλά και γυναίκες που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν σε πιο προχωρημένηηλικία.
O Δρ. Παναγιώτης Σκλαβούνος, Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Διευθυντήςτης Β’ Κλινικής Γυναικολογικής Ογκολογίας τουνοσοκομείου ΜΗΤΕΡΑ, μας ενημερώνει αναλυτικά για τη διαδικασία της κρυοσυντήρης, ενώ ταυτόχρονα μας βοηθά να κατανοήσουμεκαλύτερα σε ποιες γυναίκες απευθύνεται η εν λόγω μέθοδος, ποια είναι η κατάλληλη ηλικία, αλλά και ποιος είναι ο ρόλος της αντιμυλλερίου ορμόνης (ΑΜΗ) στην απόφαση μιας γυναίκας που εξετάζει το ενδεχόμενο κρυοσυντήρησης ή εξωσωματικής γονιμοποίησης (IVF).
Κύριε Σκλαβούνε, η διατήρηση της γονιμότητας είναι ένα θέμα που κερδίζει όλο και περισσότερο το ενδιαφέρον των νέων γυναικών. Με ποιους τρόπους μπορεί η γονιμότητα μιας γυναίκας να επηρεαστεί σήμερα;
Η διατήρηση της γονιμότητας απασχολεί στις μέρες μας ένα μεγάλο μέρος τη κοινωνίας. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής που επιτάσσει στους νέους και στις νέες να αποκτούν όλο και περισσότερα επαγγελματικά εφόδια για να είναι ανταγωνιστικοί και να μένουν μέσα στις εξελίξεις του εργασιακού περιβάλλοντος, με αποτέλεσμα να μεταθέτουν την επιθυμία της τεκνοποίησης για το μέλλον, έχει ως αποτέλεσμα γυναίκες και άνδρες μεγαλύτερης ηλικίας να δυσκολεύονται να αποκτήσουν ένα παιδί. Είναι, άλλωστε, γνωστό, ότι η ηλικία είναι ίσως ο σημαντικότερος παράγοντας που καθορίζει την επιτυχία μιας προσπάθειας τεκνοποίησης. Ιδιαίτερα στις γυναίκες, η διατήρηση της γονιμότητας είναι θέμα συζήτησης και προβληματισμού όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά και παγκοσμίως.
Η διατήρηση της γονιμότητας αφορά σε μια σειρά ιατρικών διαδικασιών που αποσκοπούν στην επίτευξη εγκυμοσύνης στο μέλλον. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν μια γυναίκα πρόκειται να υποβληθεί σε χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία, για αντιμετώπιση κακοήθειας ή σε χειρουργική επέμβαση στις ωοθήκες για αφαίρεση κύστης. Επιπλέον, σε περιπτώσεις όπου στην οικογένεια της γυναίκας υπάρχει γενετική προδιάθεση για μειωμένη γονιμότητα (π.χ. μητέρα με πρόωρη εμμηνόπαυση). Τέλος, η διατήρηση της γονιμότητας μπορεί να απαιτηθεί για κοινωνικούς λόγους, σε γυναίκες που ενώ επιθυμούν να τεκνοποιήσουν, δεν έχουν σύντροφο. Στις περιπτώσεις εκείνες που οι γυναίκες αυτές αποκτήσουν σύντροφο στο μέλλον, σε προχωρημένη αναπαραγωγική ηλικία, και επιθυμούν να τεκνοποιήσουν, η γονιμότητά τους, που μειώνεται με την πάροδο της ηλικίας, είναι πιθανόν να μην τους επιτρέψει τότε να αποκτήσουν παιδί με δικό τους γενετικό υλικό.
Η διατήρηση της γονιμότητας της γυναίκας μπορεί να γίνει με την τεχνική της κρυοσυντήρησης (κρυοκατάψυξη εμβρύων, ωαρίων, ωοθηκικού ιστού ή με συνδυασμό των παραπάνω μεθόδων) με σύγχρονες τεχνικές, που είναι απόλυτα ασφαλείς τόσο για τη γυναίκα όσο και για το μελλοντικό της παιδί.
Η κρυοσυντήρηση αποτελεί μια ιδιαίτερα διαδεδομένη μέθοδο διατήρησης της γονιμότητας και επιτρέπει, μέσα από την κατάψυξη ωαρίων, ωοθηκικού ιστού ή εμβρύων, να παραμείνει το όνειρο της μητρότητας αναλλοίωτο στον χρόνο. Μπορείτε να μας περιγράψετε συνοπτικά τη διαδικασία; Είναι ασφαλής;
Η κρυοσυντήρησηή κατάψυξη ωαρίων, είναι μια επιλογή για τις σύγχρονες γυναίκες που επιθυμούν να μεταθέσουν τη δημιουργία οικογένειας στο μέλλον. Πρόκειται για διαδικασία κατά την οποία τα ωάρια μιας γυναίκας εξάγονται και καταψύχονται, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν μελλοντικά.Αυτό που ίσως δεν γνωρίζουμε είναι ότι πρόκειται για μια πραγματικά απλή διαδικασία, που δεν περιλαμβάνει πολύπλοκες εξετάσεις.Η διαδικασία είναι πολύ απλή, υλοποιείται σε 10-12 ημέρες με 2 έως 3 επισκέψεις και την χορήγηση δύο έως τριών ενέσιμων σκευασμάτων.Μετά τη λήψη του ιατρικού ιστορικού και την πραγματοποίηση του βασικού εργαστηριακού ελέγχου, ακολουθούν 4 βασικά βήματα: α) φαρμακευτική διέγερση των ωοθηκών, ώστε να υπάρξει παραγωγή ωαρίων, β) λήψη των ωαρίων από τις ωοθήκες, γ) κατάψυξη με τη μέθοδο της υαλοποίησης και δ) φύλαξη σε υγρό άζωτο.Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, τα ωάρια μπορούν να παραμείνουν στη κατάψυξη έως και 10 χρόνια. Η ποιότητα των ωαρίων παραμένει αμετάβλητη κατά τη διάρκεια αυτών των χρόνων. Σε κάθε περίπτωση, τα ωάρια θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν πριν η γυναίκα κλείσει τα 50 έτη.
Η κατάψυξη εμβρύων είναι μια διαδικασία που επιτρέπει στις γυναίκες να αποθηκεύσουν τα έμβρυά τους για μελλοντική χρήση, τα οποία παράχθηκαν από εξωσωματική γονιμοποίηση.Η κατάψυξη εμβρύων διαφέρει από την κατάψυξη ή κρυοσυντήρηση των ωαρίωνστην χρονική στιγμή που θα γονιμοποιηθεί το ωάριο. Δηλαδή αν θα γονιμοποιηθεί πριν ή μετά την κατάψυξη και την απόψυξη. Ο βασικός λόγος επιλογής κατάψυξης εμβρύων είναι η προϋπόθεση του προβλεπόμενου πατέρα, καθώς θα πρέπει μέσω του σπέρματός του να γονιμοποιηθούν τα ωάρια πριν την κατάψυξη. Ωστόσο, η διαδικασία κατάψυξης εμβρύων μπορεί να εκτυλιχθεί και με σπέρμα δότη.Επιπλέον, ένα πολύ σημαντικό πλεονέκτημα της κατάψυξης των εμβρύων είναι ότι επιτρέπει να γνωρίζουμε πόσα από τα ωάρια ήταν αρκετά υγιή, έτσι ώστε να υποστούν τη διαδικασία της γονιμοποίησης.Γενικότερα η κατάψυξη εμβρύων ενδείκνυται κυρίως για ζευγάρια που θέλουν να τεκνοποιήσουν μαζί , αλλά η απόκτηση μωρών καθυστερεί λόγω ασθένειας, εργασίας, οικογενειακών ζητημάτων ή άλλων συνθηκών.Τα έμβρυα μπορούν να παραμείνουν κατεψυγμένα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, σύμφωνα με το νόμο 3305/2005 για την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, τα έμβρυα μπορούν να παραμείνουν κατεψυγμένα για 5 έτη, έχοντας τη δυνατότητα παράτασης άλλων 5 ετών.
Η κατάψυξη εμβρύων είναι η ιδανική επιλογή για:
- τις ασθενείς που υποβάλλονται σε θεραπεία καρκίνου ή άλλη ιατρική παρέμβαση που επηρεάζει τη γονιμότητα, για διατήρηση της μελλοντικής γονιμότητάς τους
- τα ζευγάρια που επιλέγουν να καταψύξουν τα επιπλέον έμβρυά τους για μελλοντική συμπλήρωση ή συνέχιση της οικογένειάς τους
- τις ασθενείς που υποβάλλονται σε προεμφυτευτικό γενετικό έλεγχο (PGT), μέχρι τη λήψη των αποτελεσμάτων τους
- την ολοσχερή εξάλειψη του συνδρόμου υπερδιέγερσης των ωοθηκών επιτρέποντας μεγαλύτερη κλινική αποτελεσματικότητα και αυξημένη ασφάλεια
- τις γυναίκες που έχουν πολύ υψηλά επίπεδα ορμονών κατά τη διάρκεια του κύκλου εξωσωματικής γονιμοποίησης (όπως για παράδειγμα τιμές προγεστερόνης>1,5ng/ml την ημέρα του triggering το οποίο οδηγεί σε μείωση πιθανότητας εγκυμοσύνης ως και 20%).
Ένας εναλλακτικός τρόπος για να διατηρήσουν τη γονιμότητά τους γυναίκες που δεν έχουν την δυνατότητα ή το χρόνο για την κατάψυξη ωαρίων ή εμβρύων είναι η κρυοσυντήρηση – κατάψυξη ωοθηκικού ιστού. Ο ιστός αυτός λαμβάνεται από τη γυναίκα μέσω χειρουργικής επέμβασης άμεσα και σε οποιαδήποτε φάση του κύκλου χωρίς καμιά φαρμακευτική παρέμβαση. Γίνεται είτε με μεθόδους ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής (λαπαροσκοπικά ή ρομποτικά) μέσω μικρών οπών στην κοιλιά της γυναίκας υπό αναισθησία. Αφαιρείται τμήμα ή ολόκληρη η ωοθήκη και στη συνέχεια ακολουθεί τεμαχισμός σε τμήματα πάχους περίπου 1 mm και διαστάσεων μέχρι 10 Χ 10 mm. Ένα μικρό κομμάτι ωοθηκικού ιστού (φλοιός της ωοθήκης) όγκου μόνο 1 κυβικού mm μπορεί να περιέχει εκατοντάδες αρχέγονα ωοθυλάκια. Τα τμήματα αυτά του φλοιού τοποθετούνται στη συνέχεια σε διάλυμα που περιέχει το κατάλληλο κυτταροπροστατευτικό υγρό και μετά από σύντομη επεξεργασία τοποθετούνται σε κρυοφιαλίδια και καταψύχονται σε μηχάνημα διαβαθισμένης κατάψυξης. Όταν ο ωοθηκικός ιστός αποψυχθεί μπορεί να μεταμοσχευθεί είτε ορθοτοπικά σε κάποιο σημείο της πυέλου, είτε ετεροτοπικά οπουδήποτε στο κοιλιακό τοίχωμα ή ακόμη και στο αντιβράχιο. Για να επιτευχθεί κύηση προτιμούμε την τοποθέτηση του ωοθηκικού ιστού μέσα στην πύελο.
Μέχρι στιγμής θεωρείται πειραματική θεραπεία σύμφωνα όμως με μία πολύ πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Reproductive Sciences, σχεδόν 4 στις 10 γυναίκες (ποσοστό 37,7%) που υπεβλήθησαν στην διαδικασία, κατόρθωσαν να αποκτήσουν παιδιά αργότερα στη ζωή τους.
Για να εκτιμήσουν τη χρήση και την πιθανότητα επιτυχίας της κατάψυξης ωοθηκικού ιστού, ο ΔρΚιουκτουκΟκτάι (ο οποίος ήταν ο πρώτος στον κόσμο που έκανε αυτή τη διαδικασία το 1999) διαπίστωσε ότι:
- Από 309 περιπτώσεις κατάψυξης ωοθηκικού ιστού προέκυψαν 84 γεννήσεις και 8 εγκυμοσύνες, οι οποίες διήρκησαν πέρα του 1ου τριμήνου.
- Σε 113 περιπτώσεις που η ηλικία της γυναίκας κατά τη στιγμή της κατάψυξης του ωοθηκικού ιστού ανεγράφετο, οι γυναίκες που συνέλαβαν ήταν 27 ετών κατά μέσο όρο.
- Η τεχνική αποκατέστησε την αναπαραγωγική λειτουργία και αντέστρεψε την εμμηνόπαυση σχεδόν στα 2/3 των γυναικών (ποσοστό 69,3%). Στις γυναίκες αυτές, είτε επέστρεψε ο φυσιολογικός κύκλος είτε αναπτύχθηκαν ωοθυλάκια είτε έμειναν έγκυοι φυσιολογικά.
- Η τεχνική της μεταμόσχευσης ωοθηκικού ιστού αποκατέστησε τη φυσιολογική γονιμότητα στη μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων. Τα 2/3 των γυναικών συνέλαβαν φυσιολογικά και μόνο το 1/3 αυτών κατέφυγε στην εξωσωματική γονιμοποίηση (37,6%).
Σύμφωνα με μελέτες, η διαδικασία της κατάψυξης αλλά και της απόψυξης, δεν δημιουργούν κάποιο πρόβλημα στα έμβρυα και είναι απολύτως ασφαλείς.
Ποιες γυναίκες αφορά η μέθοδος της κατάψυξης ωαρίων; Ποιοι παράγοντες θα κρίνουν την επιτυχία της διαδικασίας; Υπάρχει συγκεκριμένος αριθμός ωαρίων που θα πρέπει να κρυοσυντηρηθεί;
Η κατάψυξη ωαρίων επιτρέπει στη βιολογία των γυναικών να ταιριάζει καλύτερα με τον τρόπο που πραγματικά ζουν. Η δυνατότητα αυτή για τις σύγχρονες γυναίκες, γνωστή και με τον όρο socialfreezing, «επιτρέπει» στη γονιμότητα των γυναικών να «προσεγγίσει» τη σύγχρονη ζωή τους. Με αυτό τον τρόπο είναι εφικτή για παράδειγμα και η διατήρηση της γονιμότητας αλλά κι η εξέλιξη στην επαγγελματική καριέρα χωρίς περιορισμούς. Το λεγόμενο, δηλαδή,«πάγωμα του χρόνου» και ξεπάγωμα της επαγγελματικής και κοινωνικής ζωής χωρίς την χρονική καταπίεση του κοινωνικού «ρολογιού» γονιμότητας. Οι γυναίκες που ωφελούνται περισσότερο από τη διαδικασία αυτή είναι:
- Γυναίκες που πάσχουν από κακοήθεια και θα υποστούν χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία για την πλήρη θεραπεία της νόσου.H χημειο/ακτινοθεραπεία καταστρέφει τα ωάρια και σε ορισμένες περιπτώσεις, ως αποτέλεσμα της θεραπείας, η γυναίκα «μπαίνει» στην εμμηνόπαυση.
- Γυναίκες που, σε αυτή την φάση της ζωής τους, δεν είναι έτοιμες να τεκνοποιήσουν.
- Νέες κοπέλες 25-30 ετών που έχουν οικογενειακό ιστορικό (μητέρα, αδελφές ) με πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια ή οι ίδιες έχουν χαμηλά αποθέματα ωαρίων στις ωοθήκες τους.Πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια σημαίνει εξάντληση των ωαρίων από τις ωοθήκες, διακοπή της περιόδου και εμμηνόπαυση πριν την ηλικία των 40 ετών.
Η επιτυχία της κατάψυξης και η ανάκτηση των ωαρίων εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως η ηλικία και η γενική υγεία της γυναίκας. Γενικά, οι νεότερες γυναίκες έχουν υψηλότερες πιθανότητες επιτυχίας αφού συνήθως διαθέτουν περισσότερα και καλύτερης ποιότητας ωάρια. Παρόλα αυτά, με τη βοήθεια της τεχνολογίας και πιο τελευταία τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης έχουν βελτιωθείοι πιθανότητες επιτυχούς εγκυμοσύνης ακόμη και για γυναίκες σε πιο ώριμες ηλικίες. Οι γυναίκες,ωστόσο, που καταψύχουν τα ωάριά τους πριν από την ηλικία των 35 ετών έχουν περισσότερες πιθανότητες επιτυχούς εγκυμοσύνης από εκείνες που καταψύχουν τα ωάριά τους αργότερα.
Ο αριθμός των ωαρίων που απαιτούνται για την κατάψυξη ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των μελετών και εξαρτάται από την ηλικία της γυναίκας. Περισσότερα από 8 κατεψυγμένα ωάρια απαιτούνται για γυναίκες ηλικίας 36 ετών, για να επιτύχουν μια ρεαλιστική πιθανότητα γέννησης ενός υγιούς παιδιού.
Συνολικά υπολογίζεται πως, για να πετύχουμε 80-90% πιθανότητες γέννησης παιδιού σε γυναίκες κάτω των 35 ετών, χρειαζόμαστε 10-15 ωάρια, ενώ για γυναίκες ηλικίας άνω των 35 ετών ο ίδιος αριθμός των ωαρίων παρέχει μόλις 36%επιτυχία. Συνεπώς, σε γυναίκες ηλικίας άνω των 35 ετών στοχεύουμε σε μεγαλύτερο αριθμό ωαρίων.
Ο αριθμόςτωνκατεψυγμένων ωαρίων καθορίζεται κυρίως από το απόθεμα των ωαρίων κάθε γυναίκας.Σημαντικήπληροφορίαγια το απόθεμα αυτό προκύπτει από την εξέταση της αντιμυλλερίου ορμόνης στο αίμα της γυναίκας(Anti-Mullerianhormone, AMH) και από τον αριθμό των ωοθυλακίων (AFC) σε κολπικό ή διακοιλιακό υπερηχογράφημα από ειδικό Μαιευτήρα-Γυναικολόγο.
Παρ΄όλο που εξ ορισμού η κρυοσυντήρηση αψηφά το ζήτημα της ηλικίας, υπάρχει κάποιο βέλτιστο ηλικιακό εύρος για την εφαρμογή της; Σε ποιο βαθμό θα μπορέσει το αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας να διατηρήσει την ικανότητά του να φέρει εις πέρας μια εγκυμοσύνη σε μεγαλύτερη ηλικία;
Οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν ότι οι γυναίκες που επιδιώκουν την κατάψυξη των ωαρίων τους θα πρέπει ιδανικά να το κάνουν πριν από την ηλικία των 35 ετών. Σίγουρα αν κάποια νεαρή γυναίκα επιθυμεί να κρυοσυντηρήσειτα ωάρια της στην ηλικία των 20 ετών, ενδεχομένως να μην την αποτρέψει κάποιος ειδικός αλλά πιθανότατα τα οφέλη δεν υπερτερούν του πρόσθετου κόστους και της αβεβαιότητας.
Η κατάψυξη πριν από τα 30 μπορεί, βιολογικά, να βελτιώσει τις πιθανότητες ένα κατεψυγμένο ωάριο να μετατραπεί επιτυχώς σε έμβρυο και στη συνέχεια σε παιδί. Ωστόσο, σε αυτή την περίπτωση θαείναι μεγαλύτερο το κόστος για μία γυναίκα λόγω της καταβολής πρόσθετου ετήσιου αντιτίμου αποθήκευσης για τα ωάρια αφού θα παραμείνουν στο ιατρικό κέντρο, που θα επιλέξει για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Επιπλέον, η πιθανότητα να μην χρησιμοποιηθούν καθόλου τα ωάρια αυξάνεται πολύ. Φαίνεται ότι η καλύτερη ηλικία για να γίνει κρυσυντήρηση ωαρίων είναι μεταξύ 25 και 35 ετών. Η ποιότητα των ωαρίων σε αυτή την ηλικία, παραμένει αρκετά υψηλή ιδίως σε γυναίκες έως 30 ετών και ο αριθμός που μπορεί να συλλεχθεί ανά κύκλο, είναι κατά μέσο όρο αρκετά ικανοποιητικός. Επίσης οι γυναίκες σε αυτό το στάδιο ζωής τους, έχουν μια καλύτερη άποψη για το εάν και το πότε μπορεί να θέλουν να κάνουν παιδί.Οι γυναίκες άνω των 38 ετών που δεν είναι ακόμη έτοιμες να συλλάβουν, μπορούν να επωφεληθούν από την κατάψυξη ωαρίων, αλλά πρέπει να καταψύξουν πολλά ωάρια για να έχουν τις ίδιες πιθανότητες με τις νεότερες γυναίκες. Συχνά μπορεί να απαιτούνται περισσότεροι κύκλοι θεραπείας.Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η κατάψυξη ωαρίων για γυναίκες σε αυτήν την ηλικιακή κατηγορία δεν αποτελεί εγγύηση μελλοντικής εγκυμοσύνης.
Θα μπορούσε καταλήγοντας να πει κανείς, ότι η ηλικία των 30 ετών αντιπροσωπεύει την κορυφή της γονιμότητας. Ο συνδυασμός της ποιότητας και του αριθμού των ωαρίων που λαμβάνονται σε αυτήν την ηλικίαμε μια καλύτερη συνειδητότητα των γυναικών σχετικά με την απόφαση τεκνοποίησης καθιστά την ηλικία των 30 ετών την «χρυσή» ίσως ηλικία προς αυτήν την κατεύθυνση.Ενώ τα ωάρια μπορούν να συνεχίσουν να ανακτώνται και να καταψύχονται πέρα από αυτή την ηλικία, οι περισσότεροι ειδικοί γονιμότητας είναι λιγότερο πιθανό να ενθαρρύνουν την κατάψυξη ωαρίων για γυναίκες στα 40 τους.
H μέτρηση των επιπέδων της αντιμυλλερίου ορμόνης (AMH) παίζει σπουδαίο ρόλο στην εκτίμηση της ωοθηκικής εφεδρείας μιας γυναίκας, εκφράζοντας τη δυναμική των ωοθηκών για την επίτευξη εγκυμοσύνης. Σύμφωνα με την εμπειρία σας, με ποιον τρόπο μπορούν οι πληροφορίες που συλλέγονται από την εξέταση ΑΜΗ να καθοδηγήσουν την απόφαση μιας γυναίκας που εξετάζει το ενδεχόμενο κρυοσυντήρησης ή εξωσωματικής γονιμοποίησης (IVF);
Κατά τη γνώμη μου,πράγματι η μέτρηση των επιπέδων της αντιμυλλερίου ορμόνης (AMH)είναι αυτό που διαδρατίζεικαθοριστικό ρόλο στην εκτίμηση της αναπαραγωγικής δυνατότητας ή και ικανότητας μιας γυναίκας.Η ΑΜΗ είναι μια πρωτεΐνη που παράγεται από τα κοκκιώδη κύτταρα των ωοθυλακίων, των δομών δηλαδή όπου αναπτύσσονται τα ωάρια. Αυτή η πρωτεΐνη είναι ιδιαίτερα σημαντική επειδή βοηθάει στην συντήρηση και την ενίσχυση των ωαρίων που κρατούνται σαν «απόθεμα» μέσα στις ωοθήκες μιας γυναίκας, σε μία αδρανή, πρόδρομη μορφή.Ακριβώς επειδή σχετίζεται με αυτό το απόθεμα ωαρίων, οι εξετάσεις αίματος που μετρούν τις σωματικές συγκεντρώσεις της AMH θεωρείται πως μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως ένα προγνωστικό εργαλείο για τη δυνατότητα ή την ικανότητα μίας γυναίκας να συλλάβει.Οι περισσότεροι ειδικοί αναπαραγωγής πιστεύουν ότι τα επίπεδα της ΑΜΗ σπάνια κυμαίνονται κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου μιας γυναίκας, ή από κύκλο σε κύκλο και αυτό που συνηθίζαμε να λέμε πολλές φορές έως πρόσφατα, ήταν πως η ΑΜΗ σαν εξέταση έχει προοπτική εξαμήνου. Με αυτή την προσέγγιση, η ΑΜΗ αποτελεί μία ένδειξη για το πόσο καλά λειτουργούν οι ωοθήκες. Και για το αν μία γυναίκα έχει δυνατότητα ή ικανότητα να συλλάβει.
Τι θεωρούμε σήμερα φυσιολογικά επίπεδα ΑΜΗ;
- ΑΜΗ 1,5 έως 4,0 ng / ml (Normal): Αυξημένη γονιμότητα και υψηλότερα ποσοστά ανταπόκρισης σε θεραπείες υπογονιμότητας.
- AMH 1,0 έως 1,5 ng / ml (LowNormal): Μειωμένο απόθεμα ωοθηκών και πιθανές δυσκολίες για επίτευξη εγκυμοσύνης.
- ΑΜΗ κάτω από 0.5 ng / ml (VeryLow): Σημαντικά μειωμένο απόθεμα ωοθηκών και αυξημένες πιθανότητες υπογονιμότητας.
Τα υψηλότερα επίπεδα της ορμόνης αυτής μπορεί να υποδηλώνουν την ύπαρξη του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών ή άλλη ορμονική διαταραχή που θα πρέπει να διερευνηθεί.Τα χαμηλότερα επίπεδα AMH (<1) σχετίζονται με:
- Χαμηλό αριθμό ωαρίων
- Υψηλότερο κίνδυνο ακύρωσης του κύκλου εξωσωματικής γονιμοποίησης
- Υψηλότερα ποσοστά μη φυσιολογικής γονιμοποίησης
Είναι επομένως εύλογο οι τιμές της ΑΜΗ να επηρεάζουν την απόφαση μιας γυναίκας στο ενδεχόμενο κρυοσυντήρησης ή εξωσωματικής γονιμοποίησης (IVF).
Έτσι, λοιπόν, γυναίκες νεαρής ηλικίας με τιμές ΑΜΗ <1,5 ng / ml (Low Normal καιVery Low) οφείλουν να ενημερώνονται για τις ωοθηκικές τους εφεδρείες και να αναζητούν άμεσα τη συμβουλευτική και τη γνώμη από τον ιατρό τους Μαιευτήρα-Γυναικολόγο, κατά προτίμηση με εμπειρία σε θέματα αναπαραγωγής.
Κλείνοντας, είναι σημαντικό να τονιστεί, ότι η ηλικία είναι αναμφισβήτητα ο σημαντικότερος παράγοντας που επηρεάζει τα επίπεδα ΑΜΗ. Πιο συγκεκριμένα, τα επίπεδα AMH αναμένεται πως θα αρχίσουν να μειώνονται αφού η γυναίκα φθάσει την ηλικία των 35 ετών και μετά και θα ακολουθήσει μια αργή και σταθερή πτώση μέχρι η γυναίκα να φτάσει στην εμμηνόπαυση. Όμως, είναι και πολλοί άλλοι παράγοντες που μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε χαμηλές συγκεντρώσεις ΑΜΗ, όπως οι κακές διατροφικές συνήθειες, το υπερβολικό κάπνισμα, η έλλειψη βιταμίνης D, η, το στρες, διάφορες αυτοάνοσες ασθένειες, η χημειοθεραπεία, κάποιος τραυματισμός ή βλάβη των ωοθηκών.
Πολλές γυναίκες μας ρωτούν αν μπορούν μάλιστα να βελτιώσουν την ΑΜΗ τους. Δεν υπάρχουν αποδεδειγμένοι τρόποι αύξησης των επιπέδων της αντιμυλλερίου ορμόνηςμιας γυναίκας. Αυτό που μπορεί να επηρεασθεί ωστόσο είναι η γενικότερη υγεία μιας γυναίκας που αντανακλάται στην καλύτερη ποιότητα με καθημερινές επιλογές που κάνει όσον αφορά τη διατροφή της, το lifestyle , τη διαχείριση του στρες, τον ύπνο, την αντιμετώπιση πιθανών προβλημάτων υγείας και γενικότερα καθετί που άμεσα ή έμμεσα επηρεάζει τη μοναδική διαδικασία ανάπτυξης κάθε ωαρίου από την πιο ανώριμη μορφή του έως τη στιγμή που είναι έτοιμο να γονιμοποιηθεί και να δημιουργήσει τη νέα ζωή.
Info:
Δρ. Παναγιώτης Σκλαβούνος, Μαιευτήρας–Γυναικολόγος, Εξειδικευμένος Γυναικολόγος Ογκολόγος, Διευθυντής της Β’ Κλινικής Γυναικολογικής Ογκολογίας του νοσοκομείου ΜΗΤΕΡΑ.
