H Madonna στις 17 Αυγούστου γίνεται 66 χρόνων. Η σταρ των τεσσάρων δεκαετιών δείχνει αποφασισμένη, περισσότερο από ποτέ, να μας ξανα συστήσει τον εαυτό της. Όπως έκανε πάντα. Στην ερώτηση για το ποιο είναι το μεγαλύτερο επίτευγμά της απαντά σαρκαστικά: «επιβίωσα». Αλλά δεν επιβίωσε μόνο, έκανε πολλά παραπάνω: Έγινε σύμβολο, μύθος, σημείο αναφοράς στο μουσείο της pop κουλτούρας, ένας χαμαιλέοντας με εξαιρετικό ένστικτο επιβίωσης και ψυχολογία ταλιμπάν πολεμιστή. Τι θέλει η Madonna από αυτή την περίοδο; Ποια είναι η αποστολή της, το νέο project της; Γιατί οι τελευταίες δουλειές της συγκεντρώνουν συνεχώς όλο και περισσότερη γκρίνια και αμφισβήτηση;
Τι έχει πάθει η ΜADONNA
«Έχει τελειώσει – Eίναι παρανοϊκή – Έχει ξεφύγει, έχει τρελαθεί πια – Δεν πουλάει – Είναι μια σακούλα από πλαστικό – Πέρασε τα όρια – Δεν μπορεί να έχει TikTok», είναι μόνο μερικά από τα σχόλια που γράφονται για κείνη, και με ακόμη πιο άκομψο τρόπο. Από την άλλη, ας δούμε τα γεγονότα και τα στοιχεία, γιατί αυτά έχουν σημασία.
Στις 15 Ιουλίου ξεκινάει παγκόσμια περιοδεία από το Βανκούβερ του Καναδά και είναι ήδη σχεδόν sold out στις πρώ-τες πόλεις. Το ίδιο και στην Ευρώπη, που προσθέτει κι άλλες ημερομηνίες. Πώς μπορεί να το κάνει αυτό μια «ξοφλημένη» 65χρόνη; Πώς επέζησε –κυριολεκτικά– αυτή μόνο από τη γενιά της; Η Whitney Houston πέθανε, ο Michael Jackson πέθανε, ο George Michael πέθανε, η Madonna συνεχίζει. Και όχι μόνο αυτό, αλλά είναι και πάνω στη σκηνή. Μια γυναίκα που «κουβαλάει το διάολο», όπως είχε πει ο Warren Beatty. Ή μάλλον «μια γυναίκα πολύ σκληρή για να πεθάνει», θα λέγαμε εμείς, ένα φαινόμενο που δύσκολα μπορεί να αναλυθεί. Μια φιγούρα που σημάδεψε τη μουσική βιομηχανία πέρα από την αξία του έργου της, γιατί η αξία είναι υποκειμενική αφού σε πολλούς μπορεί να μην αρέσει, αλλά η επιτυχία και η επιδρα- στικότητα δεν χωρούν αμφισβήτηση. «Αν σας πει κάποιος πως δεν αξίζετε, πως δεν είστε αρκετά όμορφοι για να τα καταφέρετε, πως δεν έχετε αρκετό ταλέντο για να ξεχωρίσετε, πως είστε μέτριοι για να κάνετε κάτι μεγάλο πείτε του απλώς “Κοίτα τη Madonna”. Με αυτά τα λόγια εξήγησε η ίδια τη στάση ζωής της και το πώς επιβλήθηκε όταν παρέλαβε το βραβείο της στα MTV Awards για το «Vogue» το 1990. Το μόνο που έχει σημασία είναι το πόσο θέλεις κάτι και τίποτα άλλο. Στην πρώτη της συνέντευξη το 1983 στο αμερικανικό show «Top of the Pops» είχε πει: «Θέλω να γίνω διάσημη σαν τον Ιησού Χριστό. Θέλω να κυβερνήσω τον κόσμο.» Στο τελευταίο τεύχος του Vanity Fair ποζάρει σαν τον Ιησού και πάλι προκαλεί αντιδράσεις. Ένα κορίτσι μεγαλωμένο με αυστηρές εκκλησιαστικές αρχές, με ιταλικές ρίζες από την πλευρά του πατέρα της Tonny, που ο Πάπας και το Βατικανό την έχουν αφορίσει τρεις φορές, συνεχίζει το μακρύ ταξίδι του μέσα στα φώτα. H Madonna δεν ήταν κάτι ξεχωριστό: Ένα μικροκαμωμένο κορίτσι από την επαρχία του Μίσιγκαν, χωρίς ιδιαίτερη φωνή, χωρίς εντυπωσιακή ομορφιά. Είχε όμως την ευφυΐα να βλέπει πιο μπροστά από την εποχή της. Και έκανε τεράστιο θόρυβο. Κάποτε περιέγραψε την παιδική της ηλικία στο Vanity Fair λέγοντας: «Ήμουν μοναχικό κορίτσι που έψαχνε για κάτι. Δεν ήμουν επαναστάτρια. Με ένοιαζε να είμαι καλή σε κάτι. Δεν ξύριζα τις μασχάλες μου και δεν φορούσα make up όπως όλα τα κανονικά κορίτσια. Ήμουν μια καλή μαθήτρια που έπαιρνε καλούς βαθμούς, ένα κορίτσι που ήθελε να γίνει κάποια.» 40 + 1 YEARS
Φέτος έγινε η πιο πετυχημένη solo καλλιτέχνις στην ιστορία των αμερικανικών charts. Τον Οκτώβριο κλείνει και επίσημα 41 χρόνια καριέρας – το πρώτο της τραγούδι, το μυθικό «Everybody», κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 1982. Και φυσικά θα το γιορτάσει με την περιοδεία «Celebration». Με αναρίθμητα ρεκόρ, βραβεία και φυσικά ακριβά συμβόλαια –ανανέωσε τον Φεβρουάριο του 2020 με τη Live Nation για τις εμφανίσεις της με 100 εκατομμύρια– η Madge επιδίδεται και πάλι στο αγαπημένο της παιχνίδι. Αφήνει το ρόλο της Madame X, περσόνας που είχε υιοθετήσει τα τελευταία τρία χρόνια –άλλωστε δεν της απέφερε και πολλά– και επιστρέφει στον πυρήνα της. Το νέο show της θα περιλαμβάνει τα παλιά κλασικά κομμάτια της. Είτε μας αρέσει είτε όχι.
Επαναστάτρια ή μία πλούσια, κακομαθημένη star;
Η φίλη της, Rosie O’Donnell, είναι πολύ σαφής: «Mόνο κάποιος που είναι πολύ πλούσιος έχει την πολυτέλεια να αναρωτιέται φιλοσοφικά για το αν αξίζει όλα αυτά που απέκτησε. Και η Madonna απέκτησε παραπάνω από πολλά. Απέκτησε τα πάντα και είναι αρκετά έως υπερβολικά πλούσια.» Η Μαντόνα απάντησε: «Μαλακίες. Δεν χρειάζεται να έχεις τα πάντα για να αμφισβητήσεις τη ζωή σου. Καθημερινά μπορεί να αμφισβητείς τη σχέση, τη δουλειά, τη ζωή σου. Πάντα σκέφτεσαι “τα θέλω πραγματικά όσα απέκτησα;”. Όσο για μένα, ναι, ήθελα όλα αυτά που απέκτησα, τα κατάφερα και τώρα τα αμφισβητώ. Αλλά αυτή είναι μόνο μία πλευρά του εαυτού μου. Την επόμενη στιγμή μπορεί να σκέφτομαι διαφορετικά.» Πάντα αυτό δεν έκανε; Έτρεχε η ίδια την εικόνα της περισσότερο από τους άλλους. Άλλωστε, όπως έχει δηλώσει η ίδια, σιχαίνεται τον τίτλο material girl.
Ενάντια στο ρατσισμό της ηλικίας
Αν για κάτι παλεύει πολύ έντονα τον τελευταίο καιρό η Madonna είναι για το ageism, δηλαδή το ρατσισμό της ηλικίας, το έσχατο ταμπού της εποχής. Και ειδικά αν είσαι μέρος της showbiz, οι διακρίσεις ανάμεσα στους άντρες και τις γυναίκες πολλαπλασιάζονται. «Γιατί ο Mick Jagger στα 80 του και ο Bruce Springsteen στα 73 του μπορούν να παίζουν σε στάδια και να μην αναρωτιέται κανείς, και όχι μια γυναίκα;» λένε οι φανατικοί. Τα social media την παρουσιάζουν ως μια τρελή σχεδόν, υπερήλικη diva. Ειδικά μετά την τελευταία εμφάνισή της στα Grammy, που όλοι ασχολούνταν με τα τρομπαρισμένα μάγουλά της. «Έχουμε αγωνιστεί και συνεχίζουμε τον αγώνα για τα πολιτικά δικαιώματα και τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων σε όλο τον κόσμο. Όταν όμως πρόκειται για τα δικαιώματα των γυναικών είμαστε ακόμα σε σκοτεινές εποχές. Κάθε sexy φωτογραφία μου στο Instagram είναι μια πολιτική δήλωση, καθώς και μια δήλωση μόδας. Το γεγονός ότι οι άνθρωποι πιστεύουν ότι μια γυναίκα δεν επιτρέπεται να εκφράσει τη σεξουαλικότητά της και να είναι τολμηρή όταν περάσει μια ορισμένη ηλικία αποτελεί απόδειξη ότι ακόμα ζούμε σε μια ηλικιακά περιορισμένη και σεξιστική κοινωνία. Ποτέ δεν έχω σκεφτεί να περιοριστώ και δεν υπάρχει περίπτωση να το ξεκινήσω τώρα. Δεν μπορούμε να κάνουμε την αλλαγή αν δεν είμαστε διατεθειμένοι να αναλάβουμε ρίσκα. Αν έχετε κάποιο πρόβλημα με τον τρόπο που ντύνομαι, αυτό είναι απλώς μια αντανάκλαση των προκαταλήψεών σας. Δεν φοβάμαι να ανοίξω το δρόμο για όλα τα κορίτσια πίσω μου.
Όπως είπε κάποτε η Nina Simone, “ο ορισμός της ελευθερίας είναι να είσαι ατρόμητος”. Παραμένω “Unapologetic” και επαναστάτρια σε αυτή τη ζωή», απαντάει εκείνη, δημιουργώντας νέα κύματα θαυμασμού και ταύτισης με το πρόσωπό της.
Σε μια άλλη δήλωσή της στα Bilboard Awards το 2018, όταν βραβεύτηκε ως Γυναίκα της Χρονιάς, είπε: «Αν είσαι κορίτσι, πρέπει να παίξεις το παιχνίδι: επιτρέπεται να είσαι όμορφη, χαριτωμένη και sexy, αλλά απαγορεύεται να είσαι έξυπνη, να έχεις γνώμη. Πρέπει να γίνεσαι αντικείμενο για τους άντρες και να φέρεσαι σαν τσούλα, αλλά να μην έχεις άποψη και να μη μοιράζεσαι τις δικές σου σεξουαλικές φαντασιώσεις με τον κόσμο. Είναι σημαντικό να είσαι αυτή που οι γυναίκες θα αισθάνονται άνετα να σε αφήσουν με τον άντρα τους και φυσικά να μη γερνάς γιατί η ηλικία είναι αμαρτία. Θα επικριθείς και θα κακοποιηθείς και σίγουρα δεν θα παίζεις στο ραδιόφωνο.» Και, ναι, αυτό το τελευταίο είναι μια σκληρή αλήθεια. Όταν γερνάς δεν παίζεις στα ραδιόφωνα. Ένα μικρό σκάνδαλο ξέσπασε ανάμεσα στους ακροατές του BBC radio, όταν οι υπεύθυνοι αρνήθηκαν το 2019 να εντάξουν στο playlist του σταθμού το τραγούδι της «Medellin» με την αιτιολογία ότι η ερμηνεύτρια είναι πολύ μεγάλη σε ηλικία. Στο Rolling Stone θα πει: «Πρέπει να θυμώσετε με το ρατσισμό της ηλικίας. Η αντίληψη ότι οι άνθρωποι μετά τα 60 παροπλίζονται εξαπλώνεται συνεχώς γύρω μας. Όμως η ηλικία είναι απλώς ένας αριθμός.» Αλλά οι επικριτές αλυχτούν: «Έχει καταντήσει θλιβερή. Προσπαθεί να μιμηθεί αυτές που τη μιμούνται», γράφει κριτικός, ωστόσο πολλοί διαφωνούν. Η ίδια απαντά: «Ακόμα συμπεριφέρομαι σύμφωνα με την ηλικία μου. Πώς ξέρω ότι ακόμα συμπεριφέρομαι σύμφωνα με την ηλικία μου; Επειδή είναι η δική μου ηλικία και η δική μου ζωή!
Kαι όλοι εσείς οι φανατικοί κατά των γυναικών θα πρέπει να προσπαθήσετε να καταλάβετε ότι αισθάνεστε την ανάγκη να με περιορίσετε από φόβο για οτιδήποτε δεν σας είναι οικείο. Ξέρετε τι συμβαίνει με τους φανατικούς; ΤΙΠΟΤΑ! Τίποτα δεν
συμβαίνει στους ανθρώπους που έχουν παρωπίδες. Είναι γεγονός… Αλλά εγώ σας συγχωρώ.» Από την άλλη πλευρά δεν έχει και την καλύτερη άποψη για τις γυναίκες. Ποιος δεν θυμάται όταν έχασε η Hillary Clinton από τον Trump που βγήκε με μια κορόνα στο κεφάλι και δήλωσε: «Οι γυναίκες μισούν τις γυναίκες. Αυτό νομίζω ότι συμβαίνει. Είναι στη φύση των γυναικών να μη στηρίζουν τις άλλες γυναίκες. Είναι πραγματικά θλιβερό. Οι άντρες προστατεύουν ο ένας τον άλλον και οι γυναίκες προστατεύουν τους άντρες τους και τα παιδιά τους. Οι γυναίκες είναι εσωστρεφείς και οι άνδρες πιο εξωστρεφείς.»
Οι δίσκοι της ΜADONNA δεν πουλάνε πια.
Αυτή η διαπίστωση είναι κατά κάποιο τρόπο αληθινή, αλλά δεν εμπεριέχει όλη την εικόνα. Τα τρία τελευταία άλμπουμ της , το «MDNA», το «Rebel Heart» και το «Madame X»– εμπορικά είναι τα πιο αποτυχημένα της καριέρας της. Για τους κριτικούς, το «MDNA» ήταν ένα μέτριο άλμπουμ, το «Rebel Heart» εξαιρετικό και το «Madame X» εσωστρεφές. Σύμφωνα με τους fans, οι μέτριες εμπορικές τους επιδόσεις οφείλονται κυρίως στη λανθασμένη επιλογή singles. Από την άλλη, η αλήθεια είναι ότι η Madonna και πολλοί άλλοι καλλιτέχνες της γενιάς της όπως οι U2 και ο Bruce Springsteen δεν ενδιαφέρονται για τα charts. Διαισθάνθηκαν νωρίς ότι οι πωλήσεις έχουν πια κατρακυλήσει λόγω διαδικτύου και επενδύουν στις live εμφανίσεις. Εκεί άλλωστε βρίσκεται η πραγματική δύναμη του star: Στις συναυλίες. Και εκεί είναι και με την ψυχρή, αλλά πάντα αφοριστική, λογική των αριθμών η Νο 1 καλλιτέχνις. Η περιοδεία της «Rebel Heart Τour» εκτόξευσε τα έσοδά της προσθέτοντας στο λογαριασμό της 170 εκατομμύρια.
To «Madame X» 51 εκατομμύρια δολάρια (παιζόταν σε θέατρα, με πολλές ακυρώσεις και ταυτόχρονα το lockdown, λόγω κορονοϊού). Ωστόσο, ο συνολικός πλούτος της Madonna σύμφωνα με το Forbes είναι στα ύψη, όπως φαίνεται από τη μεγάλης αξίας συλλογή έργων τέχνης που διαθέτει και από τα δεκάδες ακίνητά της στις ΗΠΑ και το Λονδίνο. Δεύτερη στη λίστα είναι η Celine Dion, με 380 εκατομμύρια και φυσικά έσοδα από τις εμφανίσεις στο Λας Βέγκας. Στην τρίτη θέση βρίσκεται η Barbra Streisand, με 370 εκατομμύρια. Και ακολουθούν η Beyoncé, με 265 εκατομμύρια, και η Taylor Swift, με 250 εκατομμύρια.
Θέλω να μιλάω (ΚΙ ΆΛΛΟ;)
Στο τελευταίο Vanity Fair θα πει: «Από εδώ που έφτασα δεν υπάρχει γυρισμός. Αυτός είναι ο ρόλος μου στον κόσμο πια, έχω φωνή και μπορώ να επηρεάσω τον κόσμο. Θέλω να μιλάω για όλα. Για την αδικία, την αγάπη, τον πόνο, το σκοτάδι, και να δίνω την προοπτική της χαράς. Θέλω να χρησιμοποιήσω όσο περισσότερο μπορώ τη φωνή και το μυαλό μου. Θεωρώ ότι οι καλλιτέχνες πρέπει να είμαστε πιο παρεμβατικοί. Περισσότερο επαναστάτες και λιγότερο ναρκισσιστές. Επανάσταση σημαίνει ότι πρέπει να πολεμήσεις για να διεκδικήσεις. Νομίζω ότι έχουμε ξεχάσει την επαναστατική μας πλευρά οι τραγουδιστές. Αν έχεις δύναμη μίλα, μην κρύβε- σαι. Και εγώ δεν θέλω πια να κρύβομαι. Είμαι έτοιμη να πολεμήσω.»
Η ψυχαναγκαστική ΜADONNA
Η Madonna κρύβει επιμελώς την οικογένειά της. Δεν ξέρουμε τίποτα για τον πατέρα της, τους αδελφούς και τις αδελφές της, παρά μόνο όσα εκείνη επιτρέπει μέσα από τα δύο ντοκιμαντέρ που έχει κάνει («Truth or Dare» και «I’m Going to Tell You a Secret»).
Μοναδική εξαίρεση, ο αδελφός και πρώην συνεργάτης της Christopher Ciccone. To βιβλίο του «Life With My Sister Madonna» (2008) την περιγράφει ως αυταρχική, ευέξαπτη και πάνω απ’ όλα μοχθηρή. Η σχέση της με το γιο της Rocco είναι σε τεντωμένο σκοινί. Ζει με τον πατέρα του, τον Guy Ritchie, στο Λονδίνο και συναντιούνται σπάνια, αφού η Madge δεν θέλει να βλέπει το δεύτερο σύζυγό της μετά το εκρηκτικό διαζύγιό τους, που αναγκάστηκε να του δώσει 120 εκατομμύρια δολάρια. Βέβαια, η σχέση της με τον Rocco έχει βελτιωθεί τον τελευταίο καιρό. Όσο για τα τέσσερα παιδιά που ζουν μαζί της ακόμη, μια πρώην γκουβερνάντα τη χαρακτηρίζει απόλυτη, αυταρχική και χειριστική προσωπικότητα: «Απαιτεί από τα παιδιά της να ακολουθούν τη μακροβιοτική διατροφή, απαγορεύει τα γλυκίσματα, τη σοκολάτα, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, το αλάτι και τα συντηρητικά. Απαγορεύει την τηλεόραση και το να κοιμούνται αργά.» Δεν εργάζεται ποτέ την Παρασκευή γιατί είναι μέρα αργίας για τους πιστούς της Καμπάλα (Friday night και κοντσέρτο Madonna δεν υπάρχει). Την ημέρα που έχει συναυλία δεν την πλησιάζει και δεν της μιλάει κανείς αν εκείνη δεν του απευθύνει το λόγο, με μοναδική εξαίρεση το μάνατζέρ της Guy Oseary. Επίσης σιχαίνεται το γάλα και το πορτοκαλί χρώμα –αν και έχει φορέσει πορτοκαλί ρούχα. Το μόνο που φοβάται η ατρόμητη Madonna είναι οι βροντές και οι αστραπές – πάσχει από βροντοφοβία, την οποία προσπαθεί να καταπολεμήσει. Επίσης, δεν κάνει ποτέ ηλιοθεραπεία γιατί φοβάται για το δέρμα της.
Η φιλάνθρωπος MADONNA
Ναι, έχει και αυτό το πρόσωπο. Πρωτοστάτησε και συνεχίζει να υποστηρίζει τα δικαιώματα της LGBT κοινότητας, όχι μόνο στην Αμερική αλλά και στο κέντρο της ομοφοβίας, τη Ρωσία και όχι τώρα που κατά κάποιο τρόπο ο ακτιβισμός έχει γίνει μόδα, αλλά από τη δεκαετία του ’80 που οι εκδηλώσεις μίσους ήταν μεγαλύτερες και πιο ανοιχτές. Tο φιλμ «Truth or Dare» και το τραγούδι «Vogue» θεωρούνται συνώνυμα της LGBT κουλτούρας. Αποτελούσε την εκπρόσωπο της σεξουαλικής απελευθέρωσης, αλλά ταυτόχρονα ήταν στο πλάι των ανθρώπων με AIDS πολύ πριν ο ιός θεωρηθεί ιάσιμος. Και συνεχώς μαζεύει πόρους για να σώσει παιδιά που στερούνται βασικής ιατρικής περίθαλψης στο Μαλάουι, στην Αφρική, όπου και το AIDS θερίζει. Το 2018 λαμβάνοντας το τιμητικό βραβείο Advocate θα πει: «Θυμάμαι είχα επισκεφτεί μια κλινική με θύματα του ιού το 1990. Είδα απόγνωση, θλίψη και φόβο, τους αγκάλιασα όλους. Γυρίζοντας σπίτι μου, στη Νέα Υόρκη, με περίμεναν έξω δημοσιογράφοι. Ένας με ρώτησε πώς αισθάνομαι που διαγνώστηκα με AIDS. Και τότε κατάλαβα. Αν θέλεις να χώνεις τη μύτη σου παντού, αν θέλεις να κάνεις κάτι καλό, να είσαι έτοιμος για τη σκατίλα, το bullying και το μίσος που θα εισπράξεις. Και από τότε αποφάσισα να κάνω περισσότερο θόρυβο, να βρίσκω περισσότερους λόγους για να κάνω κάτι καλό, να χρησιμοποιήσω τη φήμη μου για να δημιουργήσω περισσότερα προβλήματα. Γιατί αυτό ξέρω να κάνω καλά: Να δημιουργώ προβλήματα.»
Η Madonna ρίσκαρε στο όνομα των απόψεών της. Θέλει να είναι κάτι παραπάνω από μια pop τραγουδίστρια και το έχει καταφέρει με τον καλύτερο τρόπο. Το αποδεικνύουν και οι αριθμοί. Σαφώς επαναλαμβάνει τον εαυτό της. Οι κυνικοί θα πουν ότι συντηρεί το brand «Madonna». Aπό την άλλη, η ίδια το δημιούργησε. Η ίδια το έφτιαξε κάνοντας πολλές ριψοκίνδυνες κινήσεις και η ίδια το αποδομεί. Άπειρα εξώφυλλα έχουν στηριχτεί σε αναλύσεις για το ότι τελειώνει από το 1990, αλλά κατά ένα περίεργο τρόπο και το 2023 συνεχίζει να γεμίζει στάδια, να προκαλεί και το κυριότερο να κλείνει το μάτι σαν να λέει «μη δίνετε τόση σημασία, όλα είναι μια σκηνή»¨.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΝΟ ΖΟΓΚΑ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ GETTY IMAGES
