Είναι και πάλι αυτή η εποχή του χρόνου που όλοι ασχολούνται με τα βραβεία της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών, χωρίς να ξέρουν ακριβώς το γιατί. Είναι, επίσης, η εποχή του χρόνου που κάποτε περίμενα σαν τρελός, αλλά εδώ και μια πενταετία βαριέμαι – κι ας είναι η φετινή κούρσα μια από τις πιο απρόβλεπτες των τελευταίων ετών, με πρωτοκλασάτα ονόματα να διεκδικούν τον χρυσό «θείο Όσκαρ». Ποιο είναι το πρόβλημά μου; Ότι βλέποντας τις υποψηφιότητες, μολονότι υπάρχουν ανάμεσά τους αρκετές ταινίες που βαθμολόγησα με Α, δεν δέθηκα συναισθηματικά σχεδόν με καμία. Πράγμα που, σε προσωπικό επίπεδο, σημαίνει ότι δεν με ενδιαφέρει ποιοι θα φύγουν δαφνοστόλιστοι για το σπίτι τους. Εκτός ίσως από τον Joker του Todd Phillips, που έχει κερδίσει και τη μερίδα του λέοντος στις υποψηφιότητες, συνολικά 11, και από τα Παράσιτα του Bong Joon Ho, τη μεγάλη αυτή έκπληξη από τη Νότια Κορέα. Οι υπόλοιπες υποψηφιότητες στην κατηγορία Καλύτερης Ταινίας είναι το 1917 του Sam Mendes, η Ιστορία Γάμου του Noah Baumbach, ο Ιρλανδός του Martin Scorsese, το Κάποτε στο Χόλιγουντ του Quentin Tarantino, το Κόντρα σε Όλα του James Mangold, ο πολλά υποσχόμενος Τζότζο του Taika Waititi και οι Μικρές Κυρίες της Greta Gerwig. Προσωπικά, θεωρώ το 1917 μια εντυπωσιακή επίδειξη σκηνοθετικής βιρτουοζιτέ και τίποτα παραπάνω, το Κάποτε στο Χόλιγουντ μια αδιάφορη εξυπνάδα του Tarantino, την Ιστορία Γάμου μια χλιαρή μεταδραματική κομεντί, τον Ιρλανδό ξέπνοο και τα Παράσιτα μια εύκολη παραβολή υπέροχα σκηνοθετημένη. Έτσι μου φαίνονται τώρα. Αύριο μπορεί -και έχω το δικαίωμα- να αλλάξω γνώμη, γιατί το σινεμά είναι κάτι ζωντανό και όχι ένα μουσειακό έκθεμα.

ΠΩΣ ΨΗΦΙΖΟΥΝ

Από εκεί και πέρα, το θέμα των φαβορί είναι μια πολύ ιδιαίτερη ιστορία, εφόσον το σύστημα της ψηφοφορίας είναι ιδιαίτερα περίπλοκο και απρόβλεπτο. Στην πρώτη φάση, για τη διαμόρφωση των υποψηφιοτήτων, από τα περίπου 7.000 μέλη της Ακαδημίας -που είναι όλα επαγγελματίες του χώρου κι αυτό είναι κάτι που κάνει τα Όσκαρ να ξεχωρίζουν από άλλα κινηματογραφικά βραβεία- καθένας ψηφίζει ανάλογα με την ειδικότητά του, δηλαδή οι ηθοποιοί τους ηθοποιούς, οι σκηνοθέτες τους σκηνοθέτες, οι σεναριογράφοι τους σεναριογράφους κ.ο.κ. Εξαιρούνται μόνο οι κατηγορίες Διεθνούς Φιλμ και Κινουμένων Σχεδίων.

Τα μέλη λαμβάνουν ένα ψηφοδέλτιο στο οποίο πρέπει να βάλουν σε σειρά προτίμησης τις πέντε καλύτερες κατά τη γνώμη τους προτάσεις. Στη συνέχεια, τα ψηφοδέλτια διαιρούνται διά του αριθμού των προτάσεων που έχουν συμπεριληφθεί στη συγκεκριμένη κατηγορία συν 1. Το πηλίκο που προκύπτει είναι ο μαγικός αριθμός ψήφων που χρειάζεται για να διεκδικήσει κάποιος μια θέση στις υποψηφιότητες. Για να περιοριστούν όμως οι υποψηφιότητες σε 5, προκρίνονται μόνο όσες έχουν συγκεντρώσει περισσότερες από τις μισές ψήφους των μελών της Ακαδημίας στην εκάστοτε κατηγορία. Αν κανείς δεν το καταφέρει αυτό, ακολουθείται μια συγκεκριμένη διαδικασία με αλλεπάλληλες εξαιρέσεις και αναδιανομές, μέχρι να συμπληρωθεί η πεντάδα.

Στην κατηγορία Καλύτερης Ταινίας, ψηφίζουν όλα τα μέλη της Ακαδημίας και το αποτέλεσμα προκύπτει με παρόμοιο περίπου τρόπο. Μπορεί μια ταινία να έχει συγκεντρώσει τις περισσότερες ψήφους, αν όμως δεν ξεπεράσει το 50% των ψηφοφόρων ακολουθείται η διαδικασία των αναδιανομών.

ΧΡΥΣΕΣ ΣΦΑΙΡΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ

Όσο για τον μύθο των Χρυσών Σφαιρών, είναι ένα κλόουν πάρτι που διοργανώνουν 100 χαραμοφάηδες συντάκτες του εξωτερικού τύπου οι οποίοι διαμένουν στο Λος Άντζελες και στην ουσία σπρώχνουν ό,τι θέλουν να προωθήσουν οι εταιρείες – αν και η αλήθεια είναι ότι αποτελούν κάποιο δείκτη του τι θα επακολουθήσει. Αντιθέτως, μπορεί τα Όσκαρ να έχουν διαπράξει φρικτά λάθη, αλλά ως βραβεία είναι σίγουρα πολύ πιο δημοκρατικά, αφού αποφασίζονται από χιλιάδες επαγγελματίες του χώρου και όχι από μια επιτροπή 6-7 ατόμων, όπως στα φεστιβάλ. Βέβαια, δεν λείπουν και τα ανέκδοτα για διάφορα μέλη της Ακαδημίας που, επειδή βαριούνται, βάζουν τη γυναίκα, τα παιδιά ή το υπηρετικό προσωπικό τους να δουν τις ταινίες.

Στις Χρυσές Σφαίρες, φέτος βραβεύτηκε ως καλύτερο δράμα το 1917 και ως καλύτερη μουσική ταινία ή κωμωδία το Κάποτε στο Χόλιγουντ. Το βραβείο καλύτερης αντρικής ερμηνείας κέρδισαν στις δραματικές ταινίες ο Joaquin Phoenix για το Joker και η Renée Zellweger για το Judy, ενώ στην κατηγορία κωμωδία ή μιούζικαλ ο Taron Egerton για το Rocket Man και η Awkwafina για το Farewell. Δεύτερου αντρικού ρόλου πήρε ο Brad Pitt για το Κάποτε στο Χόλιγουντ και δεύτερου γυναικείου η Laura Dern για την Ιστορία Γάμου. Τη Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Σκηνοθεσίας κέρδισε ο Sam Mendes με το 1917. Αίσθηση προκάλεσε η απουσία από τις υποψηφιότητες του Robert De Niro, που αγνοήθηκε επίσης στα Όσκαρ, σε αντίθεση με την παρουσία του Al Pacino. Το βραβείο καλύτερης διεθνούς ταινίας δόθηκε στα Παράσιτα, που παίζουν πλέον μεγάλο ρόλο ως παράγοντας ανατροπής. Κι αυτό γιατί η νοτιοκορεάτικη ταινία με τις 6 υποψηφιότητες σε μεγάλες κατηγορίες σάρωσε στα βραβεία του Σωματείου Ηθοποιών, τα SAG Awards, κατακτώντας βραβείο εξαιρετικής ερμηνείας για το σύνολο του cast, κάτι που έκανε τους πάντες στη βράβευση να σηκωθούν από τη θέση τους για να χειροκροτήσουν. Γιατί κάτι τέτοιο έχει σημασία; Επειδή, πολύ απλά, η πλειονότητα των μελών της Ακαδημίας είναι ηθοποιοί. Νικητές και στα SAG στην κατηγορία πρώτου ρόλου ήταν ο Phoenix και η Zellweger, και στου δεύτερου ο Pitt και η Dern. Μιλάμε, δηλαδή, για τέσσερις κατηγορίες που φαίνεται σαν να έχουν κλειδώσει.

EXPECT THE UNEXPECTED

Η φετινή 92η τελετή απονομής των βραβείων θα γίνει στις 9 Φεβρουαρίου και, όπως πέρυσι, δεν θα έχουν κεντρικό παρουσιαστή, αφού το πείραμα απέδωσε στους πίνακες θεαματικότητας. Πρόκειται αναμφισβήτητα για μια ενδιαφέρουσα τελετή με σύγκρουση τιτάνων και πληθώρα αστέρων, αφού ανάμεσα στους υπόλοιπους υποψήφιους ξεχωρίζουν οι Tom Hanks, Anthony Hopkins, Al Pacino, Joe Pesci, Charlize Theron, Leonardo DiCaprio, Scarlett Johansson, Antonio Bandera, Adam Driver. H Aκαδημία, παρά τα χρονάκια της, δείχνει να έχει τη διάθεση να αφουγκραστεί νέες φωνές και πιο τρανό παράδειγμα είναι τα Παράσιτα που στέκονται ισάξια απέναντι σε πρωτοκλασάτες ταινίες. Το ερώτημα είναι, τι σημαίνει πλέον η απονομή κινηματογραφικών βραβείων και κατά πόσον αυτό που μένει είναι αυτές ή οι εμφανίσεις των σταρ στο κόκκινο χαλί με δανεικά φορέματα (ναι, δανεικά είναι), σε μια εποχή που η τηλεόραση συναγωνίζεται στα ίσα το σινεμά.

Φέτος, είναι τα πιο προβλεπόμενα απρόβλεπτα Όσκαρ από όλες τις πλευρές. Οι σκληρές υποψηφιότητες ήταν λίγο-πολύ αυτές που περιμέναμε, με το 1917 να έχει τον πιο ούριο άνεμο. Όμως η ξαφνική εμφάνιση των Παρασίτων ταρακούνησε τον χάρτη. Μια μαύρη κωμωδία για την ελίτ και τα παράσιτα της σύγχρονης κοινωνίας, που καταλήγει σε μακελειό, ενάντια σε ένα αριστοτεχνικά σκηνοθετημένο πολεμικό δράμα, ενάντια σε μια ταινία του Tarantino που θεωρήθηκε από όλους (με εξαίρεση εμένα) ως η πιο ώριμή του από τον καιρό του Pulp Fiction, ενάντια σε ένα γκαγκστερικό έπος του Scorsese που γυρίστηκε από το τηλεοπτικό φαινόμενο Netflix και ανέβηκε στην πλατφόρμα του μια εβδομάδα μετά την έξοδό του στις αίθουσες. Το παλιό συναντάει το καινούργιο και, αν μη τι άλλο, το Χόλιγουντ δεν σταματάει να μας εκπλήσσει, αφού άλλωστε αυτή είναι η δουλειά του. Ανεξάρτητα από την προσωπική μου εκτίμηση για τις ταινίες, σημασία είναι να υπάρχει εφευρετικότητα, πειραματισμός και αναζήτηση του καινούργιου χωρίς την απόρριψη της φόρμας του κλασικού. Και, στα φετινά Όσκαρ, αυτό γίνεται με το απαραίτητο σασπένς.