Ο ΚΑΤΑΛΗΨΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΟΛΥΚΛΑΔΙΚΟ
Η πολιτική τάξη της Ελλάδας μέχρι την έλευση του Τσίπρα ήταν ένα κλειστό κλαμπ προνομιούχων που αναπαρήγαγε την ίδια της την ύπαρξη. Τα κάθε λογής «τζάκια», είτε τα μακραίωνα είτε τα νεότερα, έστελναν τα παιδιά τους σε καλά ιδιωτικά σχολεία, σε καλά πανεπιστήμια – ακόμα καλύτερα να πάνε στο εξωτερικό για να παριστάνουν αργότερα τους κοσμοπολίτες. Κι έπειτα έπιαναν μια δουλειά για λίγο καιρό μέχρι να ανακοινωθεί η υποψηφιότητά τους.
Ο Τσίπρας διέγραψε μια εντελώς διαφορετική πορεία, που στα μάτια των εχθρών του έμοιαζε με την επίτευξη του ανέφικτου, με ένα American Dream βουτηγμένο στους βαλκανικούς μας κανόνες: Βενιαμίν μιας τρίτεκνης οικογένειας από τους Αμπελόκηπους, καλός μαθητής, τέλειωσε το Πολυκλαδικό της περιοχής, πέρασε στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, έκανε μεταπτυχιακό στην Πολεοδομία – Χωροταξία και άνοιξε ένα μικρό τεχνικό γραφείο ακολουθώντας την πεπατημένη του πατέρα του. Ως μαθητής βρέθηκε κοντά στην ΚΝΕ, μπήκε γερά στην ιστορία των καταλήψεων του ’90-’91, μετά πήγε στον Συνασπισμό, ένα κόμμα που πολλοί συμπαθούσαν αλλά κάθε φορά αγωνιούσε για την είσοδό του στη Βουλή. Πρωτοστάτησε στο να φτιαχτεί η Νεολαία του κόμματος κι έγινε επικεφαλής της. Όλες οι επιλογές του ήταν «βασικές» και «αντιτουριστικές» και έγινε υποψήφιος Δήμαρχος Αθηναίων σε ηλικία 32 ετών. Η Αριστερά πριν από 25 χρόνια δεν ήταν δημοφιλής και το να έχεις ένα τεχνικό γραφείο δεν προβλεπόταν να σε φέρει στο προσκήνιο της πολιτικής. Ήταν όμως πρωτοφανής φιγούρα για την Αριστερά. «Είναι μπαλκονάτος, δεν μοιάζει με τους άλλους αριστερούς, μιλά σαν φτασμένος πολιτικός παρά το γεγονός πως απευθύνεται σε κάποιες δεκάδες πιτσιρίκια», έλεγε το 2003 ένα κορυφαίο στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ. Από στέλεχος ενός χώρου άλλοτε συμπαθούς κι άλλοτε αποσυνάγωγου, έφτασε να γίνει πρωθυπουργός. Πολύ νέος. Σκεφτείτε το, έγινε πρωθυπουργός στα 41 του. Το πολιτικό χάρισμά του, ένα μείγμα ατόφιας επικοινωνιακής ικανότητας με τον κόσμο και της τόλμης που ξεπερνούσε τα ειωθότα του μικρού του χώρου, τον οδήγησαν στην κορυφή.
ΟΙ ΑΓΚΑΛΙΕΣ ΚΑΙ Η ΜΗΧΑΝΗ
Το 2012, το πολιτικό roller coaster που οδηγούσε ο Τσίπρας βρισκόταν σε ανοδική πορεία. Οι «εναλλακτίλες» έπρεπε να δώσουν πια τη θέση τους στη θεσμικότητα. Τέρμα οι τρέλες του ακτιβισμού και των κάμπινγκ, ούρλιαζαν οι κατεστημένες
γραφίδες της εποχής. Και ο Τσίπρας έπρεπε πια να έχει φρουρά και οδηγούς, να κάθεται στην πίσω θέση του αυτοκινήτου και να κρατά απόσταση από το πόπολο. «Θυμάμαι, ήταν το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, το 2013. Του είπαμε πως δεν μπορεί να μπει στο χώρο από την είσοδο που έμπαιναν τα μέλη του κόμματος γιατί υπήρχαν ζητήματα ασφάλειας. Μας είπε: “Είστε τρελοί; Και πώς θα χαιρετίσω τον κόσμο;” Μας έπιασε πανικός. Έπρεπε να φτιάξουμε νέο επιχειρησιακό πλάνο, γιατί ήθελε να κόβει βόλτες στο συνέδριο μόνος του.» Τα λόγια ανήκουν σε έναν από τους αστυνομικούς που βρίσκονται επί χρόνια στην αστυνομική φρουρά του.
Εντέλει, ο Τσίπρας μπήκε κανονικά στο συνέδριο, χαιρέτισε, φίλησε και αγκάλιασε πλήθος κόσμου. Άλλος αστυνομικός του έχει να θυμηθεί ένα αίτημα που απασχόλησε πολύ τη φρουρά του όσο εκείνος ήταν ήδη πρωθυπουργός. «Ήρθε μια μέρα και μας λέει: “ Έχω τη μηχανή στο σπίτι και δεν τη χρησιμοποιεί κανένας. Θέλω να πάω βόλτα.” Από συναδέλφους σε άλλους πολιτικούς δεν είχαμε ακούσει ποτέ κάποια αντίστοιχη ιστορία. Εάν μαθαινόταν πως αφήσαμε τον Τσίπρα να κάνει κάτι τέτοιο, θα μας έδιωχναν από το Σώμα. Εκείνος όμως επέμενε. Του προτείναμε να οδηγήσει τη μηχανή ένας συνάδελφος και να είναι συνεπιβάτης, πίσω. Το απέρριψε και είπε πως θέλει να οδηγήσει μόνος του τη μηχανή, ιδανικά χωρίς καμία συνοδεία. Το συζητήσαμε και το έκανε. Έτρεχε μπροστά κι εμείς ήμασταν από πίσω κάνοντας προσευχές μη συμβεί κάτι και τρέχουμε.»
Στο πολιτικό κουτσομπολιό έχουμε ακούσει πολλές ιστορίες, μερικές πραγματικά ανατριχιαστικές. Η παράδοξη ανέλιξη του Τσίπρα από τους Αμπελόκηπους στο Μαξίμου, αλλά και η κραταιά μυθολογία που θέλει τους αριστερούς περίπου κουρελήδες, έφτιαξαν το έδαφος για πλείστα δημοσιεύματα περί υποτιθέμενου πλουτισμού του. Έγραψαν πως το Range Rover που τον
μετέφερε ανήκε παλιά σε έμπορο ναρκωτικών. Αποδείχτηκε ότι ανήκει στην αστυνομία και παρόμοια οχήματα διατίθενται για ασφάλεια σε πολλούς προέδρους κομμάτων.
Έγραψαν ότι μένει σε «βίλα στο Σούνιο» με πολύ χαμηλό ενοίκιο. Πήγε στα δικαστήρια και δικαιώθηκε εις διπλούν. «Για να πρέπει να αποδείξεις ότι δεν είσαι ελέφαντας, πρέπει να πας και σε δικαστήρια», έλεγε τότε πικρά. Ο Τσίπρας στην προσωπική του ζωή ήθελε να επιστρέφει σε πολύ ταπεινά πράγματα, σε ό,τι του θύμιζε ότι πριν από λίγα χρόνια είχε μακρύ μαλλί και καβάλαγε ένα παπί δίπλα στην παραλία. Όχι πολυτελή αμάξια ούτε γεύματα με εκατομμυριούχους σε αρχαιολογικούς χώρους και με φόντο το κυκλαδίτικο ηλιοβασίλεμα. Ήθελε απλώς μια βόλτα με τη μηχανή, μόνος του.
ΕΝΑΣ ΚΑΝΟΝΙΚΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ
Σε ένα από τα τελευταία διεθνή ταξίδια του ως πολιτικός, ο Τσίπρας βρέθηκε στη Βραζιλία με αφορμή την ορκωμοσία του Λούλα. Μακριά από το βάρος της αναγνωρισιμότητας, είχε μαζί του την οικογένειά του. Έβλεπες έναν Τσίπρα αλλιώτικο,
έναν άνθρωπο που είχε την ευκαιρία να κάνει βόλτες, να κάνει πλάκες, να είναι δοτικός και τρυφερός. Αγκαλιά με τα παιδιά του, έδειχνε να θέλει να αναπληρώσει τα χρόνια που εκείνα μεγάλωναν κι εκείνος «έλειπε στη δουλειά» – ήταν πρωθυπουργός για τέσσερα σημαντικά χρόνια, εκείνα που διαμορφώνουν το χαρακτήρα κάθε παιδιού.
Μπορεί εκείνος να έχει μιλήσει και σε συνεντεύξεις του για τη συχνή απουσία του από τα οικογενειακά δρώμενα, ωστόσο έκανε περισσότερα απ’ όσα θα έκαναν πολλοί γονείς με λιγότερες υποχρεώσεις. Συχνά πυκνά πήγαινε τα παιδιά στο σχολείο τους ή
ενημερωνόταν από τους δασκάλους τους. Πήγαινε στις σχολικές γιορτές και συζητούσε τα πρωινά με τους άλλους γονείς. Με κάποιους ανέπτυξε φιλίες και μερικές συζητήσεις τους τις ανέφερε ακόμα και σε συσκέψεις. Ήταν ένας τρόπος να μην αποκόβεται από την πραγματικότητα εκεί έξω.
Η επαφή με φίλους και γνωστούς είναι γι’ αυτόν ευεργετική. Προτιμά τα καλέσματα στο σπίτι του – εκεί δεν υπάρχουν παρείσακτοι ή κινητά τηλέφωνα. Η εισβολή στην προσωπική του ζωή τού κόστισε, και σπάνια μπορούσε να βρεθεί σε ένα ήρεμο μπαρ να πιει ποτό με φίλους του. Και όποτε συνέβαινε αυτό, το σκηνικό έπρεπε να είναι όπως παλιά: χωρίς φρουρά, χωρίς περίεργα βλέμματα, χωρίς ανώφελους εστετισμούς. Έχει βρεθεί στα ίδια τραπέζια με ανθρώπους που ποτέ δεν περίμενες. Προτιμούσε ανέκαθεν ανθρώπους από το χώρο της τέχνης και απέφευγε τους πολιτικούς. Και δεν υπάρχει κάτι που να μην μπορείς να συζητήσεις με τον Τσίπρα, γι’ αυτό και γίνεται αγαπητός στους συνδαιτυμόνες του. «Ήμασταν χτες μέχρι τα
ξημερώματα με τον Τσίπρα και τσακωνόμασταν για τα κανάλια», έλεγε ένας πολύ γνωστός τραγουδοποιός στα καμαρίνια λίγο πριν βγει να παίξει τον περασμένο χειμώνα. «Είναι καλύτερος από κοντά, ένας κανονικός άνθρωπος. Και γι’ αυτό θέλω να
τον βλέπω μία στο τόσο, όποτε είμαι στην Αθήνα. Γιατί σου θυμίζει πως δεν είναι όλα εικόνα.»
Το θέατρο το λατρεύει. Ενίοτε κάνει σκληρό binge-watching διάφορες σειρές στις πλατφόρμες. Και στη μουσική ψάχνει το ρυθμό. Κάποια στιγμή οι συνεργάτες του έψαχναν μουσική να επενδύσουν τις συγκεντρώσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Του πρότειναν ένα έντεχνο ορχηστικό. «Τι είμαστε; Φιλολογικός όμιλος;» φέρεται να είπε. Πρότεινε να μπει το «Rock the Casbah» των Clash. Συμβιβάστηκε με το «We take care of our own» του Springsteen.
Η ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ
Το βράδυ της 21ης Μαΐου προκάλεσε σοκ. Σε όλους. Στον 7ο όροφο του κόκκινου κτιρίου στην Κουμουνδούρου η ατμόσφαιρα ήταν τόσο βαριά που την έκοβες με το μαχαίρι. Ο Τσίπρας ήταν συγκλονισμένος και στο γραφείο του βρίσκονταν μόνο η Μπέτυ, ένας αδελφικός του φίλος από τα φοιτητικά του χρόνια και δυο-τρεις στενοί συνεργάτες του. Ο Τσίπρας σκέφτηκε την παραίτηση. Την παίδεψε στο μυαλό του, ωστόσο το εκλογικό αποτέλεσμα έδειχνε ότι έπρεπε να διεξαχθεί ακόμα μία εκλογική αναμέτρηση. Εγκαταλείπεις το πλοίο ή κρατάς το πηδάλιο με την ελπίδα να φτάσεις σε ασφαλές λιμάνι;
Τις επόμενες δύο ημέρες τον πήραν τηλέφωνο άνθρωποι που δεν πίστευε ότι θα προσέτρεχαν να του μιλήσουν τώρα στα δύσκολα. Στις ήττες μπορεί να καταλήξεις μόνος, άλλωστε. Ωστόσο τα πράγματα κάπως ξεκαθάρισαν. Σαν να απέβαλε μονομιάς τα ωραία λόγια της ιδιότυπης αυλής που είχε στηθεί για χρόνια γύρω του και ήθελε να τον προστατεύει από τα δυσάρεστα. Πήρε την απόφαση να αλλάξει μεγάλο μέρος της ομάδας που θα έτρεχε μέχρι τις εκλογές, εμπιστεύτηκε διαφορετικούς ανθρώπους. Ήταν μια επιβεβλημένη επιλογή, το 20% ήταν αδιάψευστο.
Όπως έχει περιγράψει σε ένα κείμενό του ο Νίκος Μαραντζίδης, «όποιος είδε από κοντά τον Αλέξη Τσίπρα να διεξάγει αυτήν την εκλογική καμπάνια μπορεί να αισθάνεται τυχερός πως είδε μια συγκλονιστική για τα ανθρώπινα μεγέθη προσπάθεια». Ο Τσίπρας έκανε δεκάδες περιοδείες, έκανε ό,τι τον γέμιζε και τον έπειθε ότι τίποτε δεν έχει χαθεί. Στεκόταν όρθιος σε ένα
οικοδόμημα που κατέρρεε.
Το 17,8% του Ιουνίου ήταν το αναμενόμενο αποτέλεσμα. Σε κλίμα γενικευμένης αποχής, ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε. Ο Τσίπρας κλείστηκε εκείνο το βράδυ στο γραφείο του, άκουσε τους συνεργάτες του και τους ζήτησε να βγουν ώστε να μείνει μόνο με τους ανθρώπους του πολύ στενού προσωπικού του περιβάλλοντος. Του συνέστησαν να πάρει δυο-τρεις μέρες να ξεκουραστεί και να σκεφτεί. Κυρίως η Μπέτυ, που μπορεί να ξεχωρίσει τι θέλει ο Τσίπρας και τι σκέφτεται ο Αλέξης.
Έμεινε στο σπίτι με την οικογένειά του για λίγες μέρες. Ύστερα, εκείνη την Πέμπτη εμφανίστηκε ενώπιον των υπόλοιπων
στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ και τους είπε πως παραιτείται. Κάποιος πήγε να ψελλίσει κάτι και ο Τσίπρας τον έκοψε μονομιάς. Η παραίτηση ήταν μια απόφαση τελεσίδικη και μη διαπραγματεύσιμη. Άκουσε δυο καλά λόγια και έφυγε για το Ζάππειο. Ουδείς
άλλος μπήκε μαζί του στην αίθουσα, σεβάστηκαν όλοι την απόφασή του.
Η ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΥΛΑΙΑ
Όταν παραιτήθηκε ο Αλέξης Τσίπρας γράφτηκαν πάρα πολλά. Κάποιοι του αναγνώρισαν το χάρισμα και την ανέλιξη. Άλλοι μικρόψυχα χαμογέλασαν πικρόχολα. Κάποιοι έβγαλαν ετυμηγορίες ως δικαστές του χρόνου. Άλλοι έγραψαν πολιτικές νεκρολογίες. Ο Τσίπρας όμως, που έσπασε τη μονοκρατορία των πολιτικών οικογενειών και την αριστερή λατρεία για την ήττα, δεν είναι δυνατόν να αποσυρθεί. Ειδικά όντας μόνο 49 ετών.
Τζόγαρε πολιτικά και του βρήκαν τα στοιχήματα; Ήταν ένας πολιτικός που καβάλησε το κύμα; Ή ήταν μια χαρισματική φιγούρα που λίγοι κατάλαβαν; Θα είναι αυτό το τελευταίο κεφάλαιο στην πολιτική ζωή του Τσίπρα; Κανείς δεν ξέρει.
