Σε αυτές τις φρικτές εικόνες ανθρώπων σε απόγνωση, νεκρών ζώων και καμένης γης, απορεί κανείς, αν ποτέ η φύση θα καταφέρει να πατήσει πόδι στο ανθρώπινο λάθος. Στη φύση λοιπόν πράγματι υπάρχει ένα πρότυπο ανάκαμψης που αναφέρεται ως οικολογική διαδοχή, κατά την οποία όλα τα οικοσυστήματα με την πάροδο του χρόνου μεταβάλλουν τη δομή και τη λειτουργία τους. Η οικολογική διαδοχή μπορεί να συμβεί για διάφορους λόγους ένας εξ αυτών είναι και η φωτιά. Στις φωτιές του 2017,  ειδικός του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών σε θέματα αποκατάστασης δασικών εκτάσεων, είχε αναφέρει πως “το δάσος μετά την πυργαγιά είναι καμένο αλλά δεν είναι νεκρό. Το μόνο που χρειάζεται είναι προστασία“. Αν πράγματι προκύψει αυτή η απαραίτητη για τη φύση προστασία και δεν εφαρμοστεί κάποιο άλλο “σενάριο”, η φυσική διαδικασία ανάκαμψης της καμένης γης ακολουθέι συνήθως την εξής διαδικασία, σύμφωνα με το επιστημονικό site Τοmorrow’s World Today.

1. Εφήμερα φυτά
Τα πρώτα φυτά που βλε΄πει κανείς σε ένα έδαφος μαύρο και γυμνό από τη φωτιά είναι τα αγριολούλουδα και τα ζιζάνια. Αυτά είναι γνωστά και ως “εφήμερα” φυτά που φυτρώνουν και αναπτύσσονται γρήγορα παράγοντας νέα σοδειά σπόρων. Αμέσως μετά την πυρκαγιά, τα απανθρακωμένα υπολείμματα δέντρων παρέχουν ενδιαιτήματα για έντομα που τρυπούν το ξύλο. Αυτά τα έντομα με τη σειρά τους προσελκύουν στην περιοχή ζώα που βρίσκονται πιο χαμηλά στην τροφική αλυσίδα, όπως για παράδειγμα είναι τα πουλιά.

2. Χόρτα

Στη συνέχεια, τα χόρτα έρχονται και αντικαθιστούν τα εφήμερα που δεν αντέχουν τους ξηρούς καλοκαιρινούς μήνες. Σε αντίθεση με τα εφήμερα, τα χόρτα έχουν ρίζες που τους επιτρέπουν να αδρανούν κατά τη διάρκεια της ξηρασίας. Τελικά, τα χόρτα κάποια στιγμή καταλαμβάνουν τη μεγαλύτερη έκταση σχεζόν “καταπίνοντας” τα εφήμερα.

3. Πρωτοπόρα δέντρα

Των χόρτων, ακολουθούν τα πρωτοπόρα δέντρα. Αυτά είναι αργά αναπτυσσόμενα δέντρα που εμπορούν να ωριμάσουν σε μικροσκοπικά μεγέθη υπό σκληρές συνθήκες και εδάφη φτωχά σε θρεπτικά συστατικά. Μόλις εμφανιστούν και φυτρώσουν κι άλλα από αυτά τα δέντρα και η γη αποκτήσει ξανά τις πρώτες της σκιές, σε αυτό το σημείο, τα ελάφια και άλλα φυτοφάγα αρχίζουν να επιστρέφουν.

4. “Αναγεννημένα” δέντρα

Κάποια δέντρα όπως για παράδειγμα τα πεύκα, εφόσον είναι ώριμα (μεγαλύτερα των 25-30 ετών) διαθέτουν καρπούς (κουκουνάρια) τους οποίους ρίχνουν ως σπόρους στην επιφάνεια του εδάφους. Με αυτόν τον τρόπο ξεκινά η αναγέννηση των δέντρων. Στην περίπτωση των φυλλοβόλων ή αείφυλλων πλατύφυλλων, αυτά αναγεννώνται και πάλι φυσικά, με την παραβλάστηση, δηλαδή με τις ίδιες τους τις ρίζες οι οποίες δεν καταστρέφονται.

5. Ώριμο δάσος

Σε αυτό το πιο φιλόξενο πια περιβάλλον που το έδαφος και ο αέρας, έχουν ενισχυθεί, τα ψηλότερα δέντρα  ευδοκιμούν. Μόλις αυτά καταφέρουν να σκιάσουν τους κοντούς θάμνους, αρχίζει η πρώην καμένη γη να βρίσκει τον δρόμο της να γίνει ξανά ένα ώριμο δάσος.

Για την ιστορία μέσα σε 10 χρόνια η Αττική έχει χάσει περίπου 224.220 στρέμματα δάσους. Επιστήμονες μιλούν για μια ζωή στην περιοχή που σιγά- σιγά θα γίνεται αφόρητη, μιλούν ακόμα και για τη ζωτικής σημασίας επιτήρηση των δασών, όπως γινόταν μέχρι το 1998 με τη λειτουργία των πυροφυλακίων. Σε όλη αυτή την καμένη γη δεν έχουν υπολογιστεί τα 340.000 στρέμματα της Εύβοιας το 2021, που χαρακτηρίστηκε “η μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή στην ιστορία της Ελλάδας” αλλά και η καταστροφή που συντελείται φέτος στη Ρόδο, την Πελοπόννησο και άλλες περιοχές της χώρας.

Το δάσος μπορεί να κάνει από μόνο του τη “δουλειά” σε μεγάλο βαθμό. Θα το αφήσουμε; Κι αν το αφήσουμε, έχουμε σκοπό να το βοηθήσουμε;