Μία καινούρια λέξη που έχει προστεθεί στο λεξικό μας την τελευταία χρονιά, είναι το ‘gaslighting’ και με αυτόν τον νέο όρο εννοούμε τη χειραγώγηση κάποιο προσώπου σε ένα άλλο, με αποτέλεσμα το δεύτερο πρόσωπο να αμφισβητεί τον ίδιο του τον εαυτό και όσα νιώθει. Το gaslighting μπορεί να εμφανιστεί σε κάθου είδους σχέσης, όπως μεταξύ συντρόφων, εργοδότη και εργαζόμενου ή γονέα και παιδιού και για τον άνθρωπο που το υφίσταται μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στην αυτοεκτίμησή του, να οδηγήσει σε άγχος ή ακόμα και σε κατάθλιψη.
Ο Dr. Cortney S. Warren, ψυχολόγος από το Harvard, ο οποίος έχει ειδικευθεί στα τραύματα και στις σχέσεις, παραθέτει 9 τοξικές φράσεις που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι που χειραγωγούν και προτείνει τρόπους για να απαντήσουμε.
#1 «Είσαι παράλογος»
Οι gaslighters θα προσπαθήσουν να σε κάνουν να αμφισβητήσεις τη λογική σου.
Πώς να απαντήσεις:
- «Σε παρακαλώ μην αμφισβητείς την ικανότητά μου να σκέφτομαι καθαρά».
- «Ακόμη κι αν δεν συμφωνούμε, αυτή είναι η εικόνα της πραγματικότητας που έχω αυτή τη στιγμή».
#2 «Αντιδράς υπερβολικά»
Με το να σε κατηγορήσει κάποιος ότι γίνεσαι δραματικός, προσπαθεί να απορρίψει τις ανησυχίες σου ως παράλογες ή αβάσιμες.
Πώς να απαντήσεις:
- «Είτε συμφωνείς μαζί μου είτε όχι, αυτό δεν αναιρεί το πώς νιώθω».
- «Θα το εκτιμούσα αν δεν έκρινες τα συναισθήματά μου. Είναι δικά μου και δεν είναι προς συζήτηση».
#3 «Αστειευόμουν!»
Οι gaslighters τείνουν να υποβαθμίζουν τα κακοπροαίρετα σχόλια ή την κριτική τους. Αυτό μπορεί να σε κάνει να αναρωτηθείς αν είσαι υπερβολικά ευαίσθητος ακόμη και όταν δεν είσαι.
Πώς να απαντήσεις:
- «Αυτό το σχόλιο μπορεί να ήταν αστείο για εσένα, αλλά εμένα με πλήγωσε».
- «Εμένα δεν μου φάνηκε ότι αστειευόσουν και θα το εκτιμούσα αν δεν μου μιλούσες με αυτόν τον τρόπο».
#4 «Εσύ με ανάγκασες να το κάνω»
Όταν κάτι δεν πηγαίνει όπως το είχαν σχεδιάσει, οι gaslighters θα αποφύγουν να πάρουν την ευθύνη και θα κατηγορήσουν εσένα.
Πώς να απαντήσεις:
- «Στην πραγματικότητα δεν μπορώ να σε αναγκάσω να κάνεις τίποτα».
- «Η συμπεριφορά σου είναι καθρέφτης των δικών σου επιλογών, όχι των δικών μου».
#5 «Αν με αγαπούσες θα μου επέτρεπες να κάνω ό,τι θέλω»
Όταν θα προσπαθήσεις να θέσεις όρια σε έναν άνθρωπο που σε χειραγωγεί, εκείνος θα σε κάνει να νιώσεις ενοχές λέγοντας ότι δεν νοιάζεσαι για εκείνον.
Πώς να απαντήσεις:
- «Οι κόκκινες γραμμές μου είναι ο καθρέφτης των αξιών μου και του πώς επιλέγω να ζω τη ζωή μου».
- «Δεν νιώθω άνετα με αυτό. Θέλω να σεβαστείς τα όριά μου».
#6 «Εγώ το λέω επειδή σ’ αγαπάω»
Οι gaslighters θα προσπαθήσουν να δικαιολογήσουν την αγένειά τους ή τα αρνητικά τους σχόλια λέγοντας ότι προέρχονται από αγάπη. Αυτό θα σε δυσκολέψει ακόμη περισσότερο να εμπιστευτείς τα συναισθήματά σου και να θέσεις υγιή όρια.
Πώς να απαντήσεις:
- «Το εκτιμώ που με αγαπάς, αλλά δεν νιώθω όμορφα όταν μου μιλάς με αυτόν τον τρόπο».
- «Δεν μου αρέσει να μου δείχνουν την αγάπη τους με αυτόν τον τρόπο».
#7 «Εσύ φταις για όλο αυτό»
Οι gaslighter θα προσπαθήσουν να σε κατηγορήσουν για τις πράξεις τους ακόμη και όταν υπάρχουν αποδείξεις ότι έχουν συμπεριφερθεί έτσι και άλλες φορές.
Πώς να απαντήσεις:
- «Είμαι σίγουρος ότι έχω μερίδιο ευθύνης για τη σχέση μας, όπως έχεις και εσύ. Χρειάζεται όμως να είμαστε και οι δύο πρόθυμοι να αλλάξουμε αν θέλουμε να βελτιωθεί η κατάσταση».
- «Είμαι διατεθειμένος να αναλάβω την ευθύνη μου, αλλά όχι τη δική σου».
#8 «Όλοι συμφωνούν μαζί μου. Απλώς εσύ είσαι δύσκολος άνθρωπος»
Βάζοντας και άλλα πρόσωπα στη συζήτηση ο gaslighter προσπαθεί να σε κάνει να νιώσεις ότι είσαι ο μόνος που στηρίζει αυτή την άποψη και κανένας δεν πρόκειται να σε υποστηρίξει.
Πώς να απαντήσεις:
- «Θα το εκτιμούσα αν μιλούσες για τον εαυτό σου και όχι για άλλους ανθρώπους».
- «Το ακούω ότι εσύ με θεωρείς δύσκολο άνθρωπο. Ας το συζητήσουμε».
#9 «Το πραγματικό πρόβλημα είναι…»
Οι gaslighters θα προσπαθήσουν να στρέψουν τη συζήτηση από τους ίδιους και να μετακινήσουν την προσοχή σου σε κάτι άλλο.
Πώς να απαντήσεις:
- «Σε παρακαλώ, μην αλλάζεις θέμα».
- «Φαίνεται σαν να μην θέλεις να δεις ότι έχεις μερίδιο ευθύνης για το πρόβλημα
