Έχουν περάσει δέκα χρόνια από τη στιγμή που η Loreen τραγούδησε το «Euphoria» και μάγεψε την Ευρώπη με τη φωνή και τη σαγηνευτική σκηνική της παρουσία. To dance track που έγινε επιτυχία σε όλη την ήπειρο μετά το διαγωνισμό εκτόξευσε την ερμηνεύτρια στη στρατόσφαιρα της αναγνωρισιμότητας και την έκανε μία pop diva που θέλουν να ακούν όλοι. Φέτος σόκαρε το κοινό της με την απόφασή της να επιστρέψει για ακόμα μία φορά στη Eurovision με το νέο της τραγούδι «Tattoo» και από τη βραδιά που το παρουσίασε στη Σουηδία έγινε αυτομάτως το φαβορί για να διεκδικήσει τη δεύτερη νίκη της. Εμείς μιλήσαμε μαζί της λίγο πριν ανέβει στη σκηνή της Eurovision για όλα όσα θέλαμε να μάθουμε από την καλλιτέχνιδα που μας εμπνέει on και off stage.

Πώς είσαι, Loreen;

Είμαι καλά. Είμαι ενθουσιασμένη. Είμαι χαρούμενη, αλλά ζηλεύω λίγο γιατί σε βλέπω να λιάζεσαι.

Γιατί μία νικήτρια της Eurovision επιστρέφει στο μουσικό θεσμό για να διαγωνιστεί;

Ειλικρινά, δεν περίμενα ότι η ζωή θα με οδηγήσει σε αυτό το μονοπάτι ούτε στα πιο τρελά μου όνειρα, αλλά συνέβη. Το τραγούδι αυτό ήρθε στη ζωή μου και ένιωσα ενστικτωδώς ότι πρέπει να κάνω κάτι με αυτό. Και τότε με ρώτησαν αν ήθελα να λάβω μέρος στο Melodifestivalen του 2023. Και είπα «όχι» για να είμαι ειλικρινής, γιατί σκέφτηκα αν έχω κάτι να πω και τι, αν έχω κάτι να δώσω στο κοινό μου. Ήταν μια διαδικασία και αμφιταλαντευόμουν και τελικά σκέφτηκα ότι έχω κάτι να πω, ότι υπάρχει ένα αφήγημα πίσω από αυτό το τραγούδι που θέλω να επικοινωνήσω. Οι άνθρωποι γύρω μου ήταν πολύ χαρούμενοι όταν το άκουγαν κι έτσι σκέφτηκα ότι ίσως τελικά κάνω το Melodifestivalen. Ένιωσα ότι ίσως η ζωή με οδηγούσε, μου έδινε οδηγίες, γιατί όταν έλεγα «όχι» η ενέργεια μου έπεφτε ενώ όταν σκεφτόμουν να πω «ναι» η ενέργεια μου ανέβαινε. Έτσι ξέρω αν κάνω μια σωστή επιλογή στη ζωή. Πού να πω «όχι» και πού να πω «ναι».

Πιστεύεις στην πνευματικότητα;

Ναι, πολύ.

Με ποιο τρόπο; Πιστεύεις στον Θεό;

Προέρχομαι από μια προοδευτικά θρησκευόμενη οικογένεια. Η μαμά μου ήταν μόλις 16 όταν με γέννησε και πάντα είχαμε μια πνευματικότητα στο σπίτι. Πάντα μιλάγαμε για τον Θεό, για τη ζωή και το θάνατο, το σκοπό μας σε αυτή τη Γη, για όλα τα υπαρξιακά και σημαντικά θέματα. Από τότε που ήμουν παιδί είχα πολύ στενή σύνδεση με κάτι μεγαλύτερο από μένα. Αν κοιτάξεις γύρω σου υπάρχουν τόσο όμορφα πράγματα που συμβαίνουν! Δεν είναι απλώς σύμπτωση. Οπότε, για να σου απαντήσω, είμαι ένα βαθιά πνευματικό άτομο.

Είσαι το φαβορί να κερδίσει το διαγωνισμό της Eurovision ξανά, αλλά αυτός ο διαγωνισμός είναι πραγματικά απρόβλεπτος. Τι θα σήμαινε για το εγώ σου ως εξαιρετικά πετυχημένη καλλιτέχνιδα να μην κερδίσεις ξανά την πρώτη θέση; Σε νοιάζει; Σε αγχώνει;

Καθόλου. Δεν το σκέφτομαι. Άλλα πράγματα με νοιάζουν και με απασχολούν, όπως η ερμηνεία μου πάνω στη σκηνή. Με ενδιαφέρει να είμαι τέλεια για μένα και για τον κόσμο που με αγαπά και με παρακολουθεί εκείνη τη στιγμή. Αυτό είναι το πιο σημαντικό.

Έχει ενδιαφέρον που χρησιμοποίησες τη λέξη «εγώ». Όταν ακολουθείς το μονοπάτι του «εγώ» η ζωή σου γίνεται μίζερη και θλιβερή, γιατί υπάρχουν καταστάσεις που δεν ελέγχεις. Δεν μπορείς να ελέγξεις την ελεύθερη βούληση των ανθρώπων που ψηφίζουν. Το να κερδίσω ή να χάσω είναι πολύ πιο χαμηλά στις δικές μου προτεραιότητες σε σχέση με το να κάνω μια άψογη performance και να δημιουργήσω κάτι όμορφο, γιατί είμαι άνθρωπος που καθοδηγείται από τους στόχους του. Θέλω να δημιουργώ πράγματα που έχουν αξία και δίνουν στο κοινό μια αίσθηση ευτυχίας, ελπίδας, δύναμης ή χαράς. Αυτά τα πράγματα είναι σημαντικά και μας κάνουν να επικοινωνούμε και να ενωνόμαστε.

Σήμερα, αν κοιτάξεις πώς είναι ο κόσμος, πώς είναι δομημένος, είναι ξεκάθαρο ότι η δημιουργικότητα είναι πολύ σημαντικό εργαλείο που γιατρεύει τα άσχημα τα οποία συμβαίνουν. Είναι το γιατρικό για την αρνητική ενέργεια και τις αρνητικές σκέψεις. Δεν γίνεται να είσαι δημιουργικός και αρνητικός ταυτόχρονα. Αυτό είναι σημαντικό για μένα. Αυτός είναι ο λόγος που δέχτηκα να επιστρέψω στη Eurovision.

Ως δημιουργός είναι επίπονο να είσαι σε ένα διαγωνισμό. Κρίνεσαι, και υπάρχουν όλα αυτά τα έντονα συναισθήματα – όχι μόνο για μένα, αλλά για όλους τους καλλιτέχνες. Δεν υπάρχει καλός ή κακός καλλιτέχνης στην πραγματικότητα. Ο διαγωνισμός είναι ένα παιχνίδι που είναι διασκεδαστικό όταν συμπεριλαμβάνει ανθρώπους, αλλά είναι ταυτόχρονα και επίπονο. Οπότε το πιο σημαντικό για μένα είναι να κρατήσω την ακεραιότητά μου ως καλλιτέχνις και να παρουσιάσω πράγματα που νιώθω ότι θέλω και πρέπει να επικοινωνήσω με το κοινό μου. Σε αυτό εστιάζω. Έτσι ήταν και με το «Euphoria», που τελικά κέρδισε. Τότε δεν ήξερα καν τους κανόνες του διαγωνισμού. Νομίζω ότι ακόμα δεν τους ξέρω. Κάνω αυτό που με εκφράζει ως καλλιτέχνις.

Είσαι παιδί μεταναστών που τα κατάφερε στη ζωή του. Πώς σε έχουν επηρεάσει η πολιτισμική κληρονομιά σου και οι ρίζες σου;

Έχει αναπτυχθεί με τον καιρό η δυνατότητα να αντιληφθώ την επιρροή αυτή πάνω μου γιατί όταν ήμουν νέα δεν καταλάβαινα ποια κομμάτια της προσωπικότητάς μου σχετίζονται με τις ρίζες μου. Η πολιτισμική μου κληρονομιά ευθύνεται για τον τρόπο που τραγουδάω και συμπεριφέρομαι στη σκηνή και για τον τρόπο που αντιλαμβάνομαι τη ζωή. Αυτή η συνειδητοποίηση έγινε σιγά σιγά όμως.

Πρώτα απ’ όλα στο Μαρόκο από όπου κατάγομαι χρησιμοποιούν τη μουσική μέχρι και σαν γιατρικό. Καταλαβαίνουν τη δύναμη του ήχου, ότι η μουσική μπορεί να σε εξαγνίσει, ότι μπορεί μεγαλώνοντας να σε βοηθήσει να αντιληφθείς καλύτερα το σώμα και το νου σου. Αυτή τη γνώση την είχα ασυνείδητα από πολύ μικρή ηλικία και μεγάλωσα με την ιδέα ότι η μουσική μπορεί να σε θεραπεύσει λόγω της κληρονομιάς μου. Η μουσική μπορεί να κάνει το σώμα να μπει σε trance state και αυτό το προκαλούν πολλά είδη μουσικής και σήμερα, όπως η house, η ηλεκτρονική μουσική εν γένει, που ακούς ξανά και ξανά τα beats. Αυτό είναι ένα πολύ πνευματικό πράγμα, αν με ρωτάς, και νιώθω ότι το αντιλαμβάνομαι λόγω της κληρονομιάς μου. Είμαι κομμάτι και συνέχεια της κληρονομιάς μου και χρωστάω πολλά σε αυτήν.

Πώς ήταν η εμπειρία του να μεγαλώνεις στη Σουηδία ως παιδί μεταναστών; Οι σκανδιναβικές χώρες έχουν τη φήμη ότι είναι συμπεριληπτικές και προοδευτικές εξαιτίας και της ευημερίας που απολαμβάνουν, αλλά η προσφυγική κρίση έδειξε ότι η κατάσταση αυτή είναι εύθραυστη. Πώς το βίωσες εσύ;

Αυτή είναι πολύ καλή ερώτηση. Θα έλεγα ότι δεν είναι μαύρο ή άσπρο. Είναι σημαντικό να δεχόμαστε πρόσφυγες αλλά να μπορούμε να τους φροντίζουμε κιόλας, διαφορετικά είμαστε ανεύθυνοι. Η Σουηδία έχει υποδεχτεί πολύ περισσότερους πρόσφυγες από τις άλλες σκανδιναβικές χώρες.

Προσωπικά πιστεύω ότι θα έπρεπε να είναι υποχρεωτικό για όλες τις χώρες να δέχονται αυτούς τους ανθρώπους γιατί είναι αδέλφια μας, οπότε όλοι πρέπει να μοιράζονται την ευθύνη. Μακροπρόθεσμα αυτό επηρεάζει ένα σύστημα γιατί χρειάζονται υποστήριξη, στέγαση και ιατρική φροντίδα, με αποτέλεσμα όταν ένα κράτος δεν έχει επαρκείς πόρους να διαταράσσεται η ισορροπία του. Γι’ αυτό κάποιες χώρες δεν τους δέχονται.

Η Σουηδία έχει υπάρξει πολύ ανοιχτή και έχει αγκαλιάσει τους πρόσφυγες, αλλά υπάρχουν χώρες οι οποίες δεν έχουν κάνει το ίδιο παρόλο που έχουν τους πόρους να βοηθήσουν, και αυτό με θλίβει. Δεν είμαι πολιτικός, αλλά η προσωπική μου γνώμη είναι ότι θα έπρεπε να είναι υποχρεωτικό για κάθε χώρα με οικονομική σταθερότητα να υποδέχεται πρόσφυγες και να έχει σχέδιο ώστε οι άνθρωποι να βοηθάμε τους συνανθρώπους μας που έχουν ανάγκη.

Όσον αφορά στην προσωπική μου εμπειρία ως παιδί, μπορούσα να καταλάβω ότι ήμουν διαφορετική γιατί μεγάλωσα σε ένα σπίτι που είχαμε την κουλτούρα του Μαρόκο. Είναι σαν να είσαι από την Ελλάδα: Μιλάγαμε δυνατά, είχαμε πολλή ενέργεια, είχαμε πάντα πολύ γευστικό φαγητό, είμαστε εκρηκτικοί άνθρωποι, με πολύ πάθος. Όταν κατάγεσαι από μεσογειακή χώρα είναι διαφορετική η ενέργεια. Μεγαλώνοντας λοιπόν στη Σουηδία καταλάβαινα ότι ήμουν διαφορετική και χρειάστηκα χρόνο για να ισορροπήσω ανάμεσα στις δύο διαφορετικές κουλτούρες και να βρω τη δημιουργικότητά μου. Σε κάποιο σημείο απλώς συνειδητοποιείς πως πρέπει να πεις στους ανθρώπους γύρω σου ότι «αυτός είμαι και πρέπει να με αποδεχτείτε» – και συνήθως το κάνουν. Και αν δεν το κάνουν, αντίο.

Ήσουν πρόσφατα στην κριτική επιτροπή του «RuPaul’s Drag Race». Ποια είναι η άποψή σου για την τέχνη του drag και ποιο είναι το σχόλιό σου για τους πολιτικούς στην Αμερική, που στρέφονται εναντίον του με νόμους και έτσι στοχοποιούν και trans ανθρώπους;

Αγαπώ το drag και στηρίζω την κοινότητα. Είμαι κατά των περιορισμών στον αυτοπροσδιορισμό των ανθρώπων. Όλοι έχουν δικαίωμα να είναι όποιοι θέλουν, να ζουν όπως επιθυμούν. Αγαπώ την κοινότητα του drag γιατί είναι πολύ δημιουργική. Είναι ένα όμορφο μέρος να βρίσκεσαι και να ανήκεις και το «Drag Race» είναι φανταστικό show. Η queer κοινότητα με αγκάλιασε απ’ την αρχή, όταν ήμουν νέα καλλιτέχνις και έδινα μάχη να αναγνωριστώ. Με δέχτηκαν γι’ αυτό που είμαι, χωρίς να με κρίνουν. Είναι πολύ σημαντική για μένα και την αγαπώ.

Θεωρώ ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό να υπάρχει η ελευθερία οι άνθρωποι να αγαπούν όποιον θέλουν, να ζουν όπως θέλουν, να ντύνονται όπως θέλουν. Δεν αφορά κανέναν άλλον ο αυτοπροσδιορισμός ενός ατόμου εκτός από το ίδιο το άτομο. Το να προσπαθεί κάποιος να ελέγχει οποιονδήποτε είναι παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δεν έχει κανένας δικαίωμα να εμπλέκεται με κάτι τόσο προσωπικό που δεν τον αφορά. Με προκαλεί το να ακούω για περιορισμούς και απαγορεύσεις. Αφήστε τους ανθρώπους να αυτοπροσδιορίζονται όπως θέλουν και εστιάστε στις ζωές σας. Ο Θεός δεν επικοινωνεί το μίσος ποτέ.

Info: Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε από τον Γιάννη Τσιούλη και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Downtown, στο τεύχος του Μαίου