Βρισκόμαστε στο Εθνικό Θέατρο. Διασχίζουμε τη σκηνή και τα παρασκήνια, περνάμε μέσα από σκηνικά και καθόμαστε στο πάτωμα. Ο Αργύρης ανήκει στον συγκεκριμένο χώρο. Του ταιριάζει. Στον λαιμό φοράει ένα κόσμημα που μοιάζει με το άπειρο. Αλλά δεν είναι. «Είναι τα φτερά του αγγελιοφόρου», μου εξηγεί. Είναι πολύ ήρεμος στις κινήσεις του, σου δημιουργεί αμέσως οικειότητα, αλλά το βλέπεις ότι είναι πολύ ανήσυχος στο μυαλό. Οι σκέψεις του τρέχουν γρήγορα. Αρχίζω τις ερωτήσεις. Με κοιτάζει. Διστάζει λίγο. Αρχίζει να αμφιβάλλει για το τι θα μπορούσε να πει.
«Είμαστε σε μια κατάσταση και σε μια εποχή που πραγματικά δεν ξέρεις τι να πεις. Κάνω πολύ ωραίες κουβέντες με ανθρώπους που εμπιστεύομαι και πάντα έχω στον νου μου αυτά που συζητάμε να βρίσκουν κάποιον τρόπο να ειπωθούν. Μου αρέσει να περπατάω και να συνομιλώ, ένα είδος περιπατητικής φιλοσοφίας. Mετακινείς το σώμα και τη σκέψη και κυρίως βλέπεις, ανοίγει το μάτι σου και ανασαίνεις. Λέμε τι δεν πρέπει να ξεχνάμε, τι πρέπει να θυμόμαστε. Όταν ξεκινάει μια συνέντευξη, αναρωτιέμαι με αμηχανία “για να δούμε ποιοι είμαστε σήμερα και ποια είναι η κουβέντα μας; Τι είναι αυτό που θέλουμε να πούμε;”».
Τα βασικά. Τι μας απασχολεί λέμε. Εσύ τι λες έπειτα από τόσες συζητήσεις με φίλους;
Ότι ήρθε η ώρα να μας ακούσουμε πραγματικά. Να μας νιώσουμε. Να πάψουμε να παράγουμε θόρυβο επειδή δεν αντέχουμε τη σιωπή μας. Και τώρα που χάσαμε κάθε ιδιότητα και καταλάβαμε ότι είμαστε πλασμένοι όλοι από το ίδιο υλικό, να μας αγαπήσουμε και να καθαρίσουμε μέσα μας. Όσο πιο καθαροί είμαστε μέσα μας τόσο πιο όμορφα θα αντηχούμε.
Καθαρίζεις ανάλογα με τις διαθέσεις σου και όχι με τις συνθήκες. Απλώς η καραντίνα μεγεθύνει κάποια πράγματα.
Σίγουρα έπειτα από αυτό τίποτα δεν θα είναι το ίδιο. Συχνά ακούς «θα βγούμε όλοι καλύτεροι». Ε όχι, δεν νομίζω. Κάποιοι θα βγουν ίσως καλύτεροι και κάποιοι χειρότεροι.
Κατά μια έννοια, είσαι τυχερός σε αυτήν τη διαδικασία. Κάνεις ένα επάγγελμα που ενθαρρύνει το ψάξιμο.
Ναι, ίσως γι’ αυτό με έχει κερδίσει αυτή η δουλειά προς το παρόν. Σου δίνει το δικαίωμα να αναζητάς και να αμφισβητείς, με την προϋπόθεση να παραμένεις καθαρός, να γυαλίζεις αυτό το ιερό πρίσμα που έχεις μέσα σου. Το πρίσμα της ψυχής. Μέσα από την τέχνη εκπέμπουμε σήμα σε όλους. Είναι η θεραπεία της ψυχής, θεραπεία και με την έννοια του υπηρετώ, φροντίζω. Πρέπει να θεραπεύσουμε την ψυχή μας από τον θόρυβο. Έχουμε πολύ θόρυβο μέσα μας, όλοι οι άνθρωποι, και γι’ αυτό έχουμε χάσει τις αισθήσεις μας. Έχουμε απομακρυνθεί από τα συναισθήματά μας – τη χαρά, τη λύπη, την ηδονή, τον φόβο, το δέος. Αυτά δεν τα επιτρέπουμε πια στον εαυτό μας. Όλοι ψάχνουμε το νόημα της ζωής. Ε, τελικά κάνουμε λάθος. Αντί να ψάχνουμε το νόημα της ζωής, μπορούμε εμείς να δώσουμε νόημα στη ζωή μας. Να κάνουμε αυτά που έχουμε βάλει ως στόχους.
Εσύ έκανες πολλά πράγματα και πολύ γρήγορα. Συνεργάστηκες με την ελίτ των σκηνοθετών, πήρες το Βραβείο Χορν, καλές κριτικές. Τι άλλο θέλεις;
Εγώ νιώθω ότι είμαι ακόμα στην αρχή. Ότι ακόμα δεν έχω δει τίποτα. Κάποιες φορές λέω «ώς εδώ ήταν, δεν έχει άλλο, τα παρατάω». Καθετί λειτουργεί σαν ένα μικρό σημείο μιας αχαρτογράφητης περιοχής. Έχω ματώσει, και ψυχικά και κυριολεκτικά, όχι για να γίνω καλλιτέχνης, αλλά για να παραμείνω καλλιτέχνης. Ό,τι έχει έρθει βέβαια νιώθω ότι το έχω καλέσει, το έχω οραματιστεί. Δουλεύω σκληρά και σε βάθος χρόνου. Κάτι που βλέπεις σήμερα, μπορεί να έχω αρχίσει να το δουλεύω χρόνια πριν. Όλα θέλουν τη στιγμή τους, όλα.
«Όλα στη ώρα τους», λένε, αλλά πρέπει να είσαι έτοιμος.
Πρέπει να περιμένεις να δεις το θαύμα, για να συμβεί το θαύμα. Πρέπει να κοιτάς προς τον ουρανό, αν θες να δεις να πέφτουν τ’ αστέρια. Πρέπει να είσαι παρών. Όλα όσα έρχονται είναι σαν ένα δώρο. Φεστιβάλ ταινιών, βραβεία, θέατρο, σινεμά, τηλεόραση και ρόλοι, μπορώ να σου πω με βεβαιότητα ότι με καθιστούν ακόμη πιο ταπεινό και ακόμη πιο υπεύθυνο. Είμαι ευγνώμων. Όταν είμαι ταπεινός, είμαι ευγνώμων γιατί οριοθετώ τα πράγματα.
Το Κόκκινο Ποτάμι τελειώνει;
Ναι, λίγο ακόμα. Έρχεται ένα τέλος που θα σπάσει την καρδιά μας. Το Κόκκινο Ποτάμι είναι ένα πρωτοφανές γεγονός. Αυτή η τηλεοπτική σειρά είναι σαν να γυρίσαμε 30 ταινίες μέσα σε έναν χρόνο. Η ιστορία, τα λόγια και τα γεγονότα είναι δυσβάσταχτα για τους θεατές. Αυτό σημαίνει ότι κάναμε τη δουλειά μας καλά. Η καρδιά και το στομάχι σφίγγονται και σε εμάς που το έχουμε ήδη γυρίσει. Έχουμε κάνει ένα μεγάλο δώρο στον θεατή, στον εαυτό μας και στην ιστορία μας με αυτό το σίριαλ. Ενεργοποιούμε συναισθήματα και αξίες. Ελπίζω να πήραν το μήνυμα των θεατών οι παραγωγοί και να επενδύουν σε αυτή την κατεύθυνση. Ο Μανουσάκης κέρδισε την εμπιστοσύνη και την αγάπη του κόσμου. Εύκολα θα ξαναγίνουν επιτυχίες, την αγάπη όμως δεν την κερδίζεις εύκολα.
Στους Πέρσες του Εθνικού Θεάτρου, αυτό το καλοκαίρι, κάνεις τον Αγγελιοφόρο. Γενικά, με τους αγγελιοφόρους στην αρχαία τραγωδία έχεις ένα πάθος.
Μεγάλη ανάθεση και μεγάλη τιμή. Ο Αγγελιοφόρος τον Περσών είναι το μεταπτυχιακό του ηθοποιού. Αυτή η τραγωδία μιλάει για τη νίκη των Ελλήνων, αλλά μιλάει και για μια ήττα που τώρα μας αφορά όλους. Οι αγγελιοφόροι είναι οι άνθρωποι που δεν διάλεξαν τον ρόλο τους. Είναι αυτοί που δραπέτευσαν από την τραγωδία, που την έζησαν και την είδαν με τα μάτια τους – και, κυρίως, είναι ανέλπιστα ζωντανοί. Πάσχουν από μετατραυματικό σοκ, πρέπει να φέρουν με τον λόγο τους όλες τις εικόνες και τις λεπτομέρειες που συνέβησαν εκτός σκηνής, μίλια μακριά. Ο λόγος τους τούς καίει ολόκληρους. Είναι ένας αγώνας λόγου. Έχω κάνει ολόκληρη παράσταση στη Μικρή Επίδαυρο βασισμένη στους αγγελιοφόρους. Η Momentum, η καλλιτεχνική ομάδα που έχω, είναι εμπνευσμένη από τους αγγελιοφόρους. Οι καλλιτέχνες είμαστε ένα είδος αγγελιοφόρων. Ο Αγγελιοφόρος είναι ο άνθρωπος που φέρνει την ανατροπή στην τραγωδία. Φέρνει ένα μήνυμα.
Στη δική σου δουλειά ή στη ζωή σου, ποιοι άνθρωποι έφεραν την ανατροπή; Μπορεί να είναι κάποιος μέντορας, κάποιος δάσκαλος, κάποιο άλλο πρόσωπο.
Μεγάλη ανατροπή έζησα με τον Μιχαήλ Μαρμαρινό, τον Λευτέρη Βογιατζή και τον Δημήτρη Παπαϊωάννου. Ήταν καλλιτεχνικές αφυπνίσεις που με αναδιαμόρφωσαν. Ο Μαρμαρινός μού έμαθε πώς να ακονίζω τα εργαλεία μου, ο Βογιατζής πώς να μένω ξάγρυπνος και ο Παπαϊωάννου τον ψυχισμό του σώματος, της ύλης… Βασικά, πάντα αναζητώ ανθρώπους που φέρνουν μια ανατροπή, ένα μήνυμα, και πολλές φορές τα πιο σημαντικά τα βρίσκεις στους πιο απλούς ανθρώπους. Δεν χρειάζεται να κάνεις τέχνη και να είσαι καταξιωμένος για να αγαπάς την τέχνη και να παράγεις αξίες.
Είσαι εύκολος στις σχέσεις;
Είμαι άνθρωπος που επενδύω στις σχέσεις, άρα έχουν σημασία για μένα. Το πιο σημαντικό στη ζωή μου είναι οι σχέσεις. Το ψάχνω. Το να αντέχεις τις σχέσεις σημαίνει ότι είσαι διαθέσιμος να καταβάλεις μόχθο – ψυχικό, πνευματικό, προσωπικό. Σημαίνει ότι δημιουργείς πίστη, εμπιστοσύνη, χρόνο. Σημαίνει ότι σμιλεύεις και σμιλεύεσαι. Είναι ένα είδος τέχνης ή μαγείας.
Εσύ έχεις φτιάξει τη δική σου βάση, τον πυρήνα σου;
Όλοι έχουμε έναν πυρήνα μέσα μας να φτιάξουμε. Αλλά ο πυρήνας φλέγεται. Δεν είναι εύκολο. Μπορεί να μας κάψει, αυτή όμως είναι η δουλειά μας, να πυρακτωθούμε οφείλουμε. Ο Σαίξπηρ λέει στο Ρωμαίος και Ιουλιέτα: «…ας γίνουν τα δάκρυά μου φωτιά». Ωραία εικόνα, ε; Αντί για δάκρυα, λάβα. Να καείς. Να ζήσεις την εμπειρία.
Ωραία είναι κάθε εμπειρία, αλλά τη στιγμή που τη βιώνεις μπορεί να έχει πολύ πόνο.
Καλά, ναι, τη στιγμή που είμαστε θλιμμένοι δεν μπορούμε να καταλάβουμε ότι αυτή η θλίψη μπορεί να γίνει μετά το μεγαλύτερο συναισθηματικό δώρο. Όταν είσαι πληγωμένος και απελπισμένος, δεν μπορείς να αντιληφθείς ότι αυτό που σου συμβαίνει έγινε για κάποιον λόγο. Συχνά, μέσα από την απελπισία ανθίζει ο έρωτας. Για αυτό και η παράσταση This is not Romeo & Juliet, που δουλεύουμε με τη Momentum, θα έχει πολύ ενδιαφέρον ύστερα από αυτή την εμπειρία που είχαμε όλοι μας. Οι λέξεις πια θα αντηχούν αλλιώς στην καρδιά μας. Αυτή η παράσταση έχει μεγάλη σημασία να γίνει, να συμβεί. Έχει μεγάλη σημασία να ειπωθεί. Είναι κεντημένη με τρομερή αγάπη.
Πώς πέρασες στην καραντίνα;
Όπως όλος ο κόσμος. Με μεγάλη ανησυχία και ανασφάλεια και με τις φοβίες που αναμοχλεύει μέσα μας όλη αυτή η κατάσταση. Το θέμα είναι τι σκοτάδια πυροδότησε στον καθέναν μας και τι ήρθε στην επιφάνεια. Και έφαγα, και ξάγρυπνος έμεινα, και ανησύχησα, και παζλ έφτιαξα, και κοιμήθηκα, και μαγείρεψα, και φοβήθηκα, μέχρι που και το Netflix τερμάτισα και μετά απ’ όλα αυτά ησύχασα. Ησύχασα πραγματικά. Απομάκρυνα όλες τις ανησυχίες, όλες τις ιδιότητές μου και ξέρεις τι ένιωσα; Πλήρης. Λέω να κάνω πιο συχνά καραντίνα στον εαυτό μου.
Τι σου αρέσει να κάνεις στην Αθήνα;
Λατρεύω το κέντρο. Να το περπατάω, να κάνω βόλτες με τη μηχανή, να μιλάω με ανθρώπους. Τώρα με τους Πέρσες ανεβαίνω Φιλοπάππου, ψάχνω με το μάτι μου τη θάλασσα και φαντάζομαι τις κινήσεις των καραβιών προς τη Σαλαμίνα, χιλιάδες χρόνια πριν. Φαντάζομαι πώς θα ήταν η καμένη Αθήνα, λεηλατημένη η Ακρόπολη. Τι σημαίνει άραγε οι πολίτες να εγκαταλείπουν μια ολόκληρη πόλη και να μπαίνουν στα πλοία για να βρουν καταφύγιο; Τι σημαίνει να πολεμάς για την ελευθερία σου;
Το σώμα σου το προσέχεις;
Μου αρέσει να τρέχω και να κάνω σπορ. Σκι βουνού, αντοχής, θάλασσας, snowboard, surf, motocross, ιππασία, rollerblades, όλα. Βαριέμαι το γυμναστήριο, όταν πάω βρίζω, θεωρώ ότι τρώω υγιεινά, δεν είμαι του junk food. Μέσα στην καραντίνα έκοψα το κάπνισμα, πήρα και κάνα-δυο κιλά, αλλά δεν με νοιάζει, μου αρέσει. Βέβαια, το κάπνισμα το είχα κόψει από πιο πριν, αλλά δεν είχα κόψει την τράκα.
Tι άλλο επιθυμείς αυτήν τη στιγμή;
Συνήθως, πας στην άλλη άκρη του κόσμου για να διαπιστώσεις πως η ευτυχία σου είναι εκεί που ήσουν. Αλλά το ταξίδι πρέπει να το κάνεις. Είσαι υποχρεωμένος να πας στο Βερολίνο για να δεις αν είναι καλύτερα στην Ελλάδα, είσαι υποχρεωμένος να πας να δεις τους καταρράκτες της Ταϊλάνδης για να διαπιστώσεις ότι η Σαμοθράκη είναι καλύτερη. Είσαι υποχρεωμένος όμως να κάνεις το ταξίδι. Δεν θα βρεις την απάντηση εκεί που την περιμένεις.
Μιλάς πολύ για επιστροφή.
Μιλάω για επανασύνδεση, επανεκκίνηση, επανεκτίμηση. Όχι για να κάνεις ένα βήμα πίσω. Μπορεί να μη σε περιμένει και κανείς και μπορεί αυτό να σου χρειάζεται.
Έχεις το άγχος της ηλικίας;
Μπα. Όταν με ρωτάνε πόσο είμαι, πιάνω τον εαυτό μου να μη θυμάται. Είσαι όσο σε κάνουν. Για κάποιους είμαι αρκετά μικρός, για άλλους αρκετά ώριμος. Τα άλυτα θέματα δεν έχουν να κάνουν με την ηλικία. Θα σου πω ένα μυστικό: τους ηθοποιούς δεν τους μεγαλώνει ο χρόνος. Τους μεγαλώνει ο δαίμονας που έχουν μέσα τους. Στη σκηνή δεν έχεις ηλικία, είσαι όσο αντέχεις. Είμαστε από άλλες ατμόσφαιρες εμείς…
INFO
• Πέρσες, του Αισχύλου, από το Εθνικό Θέατρο. Σκηνοθεσία: ∆ηµήτρης Λιγνάδης. Στις 24, 25 και 26 Ιουλίου, στο αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου.
• This is not Romeo & Juliet, µε την Έλλη Τρίγγου. Σύλληψη-Σκηνοθεσία: Αργύρης Πανταζάρας. Θα ανακοινωθούν σύντοµα νέες ηµεροµηνίες για το Θέατρο Πορεία και για φεστιβάλ ανά την Ελλάδα.
Φωτογραφίες Κοσµάς Κουµιανός
Βοηθός φωτογράφου Γιώργος Μακρής
Styling ∆έσποινα Κολιού
Grooming Κατερίνα Καραδέδε
* Ευχαριστούµε τον πολυχώρο εκδηλώσεων House124 για την ευγενική φιλοξενία της φωτογράφισης
