Εφτά περίπου χρόνια πριν, όταν ο τίτλος «Σμύρνη μου Αγαπημένη» πέρασε για πρώτη φορά μπροστά από τα tabloids μας προαναγγέλοντας τη νέα, μεγάλη θεατρική παραγωγή της Μιμής Ντενίση, κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί την τεράστια εμπορική επιτυχία και την πορεία που θα είχε το δημιούργημα της. Εκτός ίσως από την ίδια. Η «αγαπημένη Σμύρνη» έγινε βιβλίο, έδωσε sold-out παραστάσεις με τις θέσεις στο Θέατρον στην Πειραιώς να γίνονται δυσεύρετες, έγινε θεατρικό sequel με το «Κι από Σμύρνη… Σαλονίκη» και εδώ και χρόνια, μετά από διάφορες αναποδιές που συνεχώς καθυστερούσαν με κάποιο τρόπο τα πραγμάτα, περιμένουμε να γίνει ταινία. The time is now! Το πρώτο «action» ακούστηκε πριν από μερικούς μήνες και η Σμύρνη θα είναι στις αίθουσες στο τέλος του 2021, μόλις συμπληρωθούν 100 ακριβώς χρόνια από την καταστροφή της. Τα γυρίσματα της ταινίας ολοκληρώνονται στις 20 Αυγούστου.

ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΑΣΟ ΜΠΙΜΠΙΣΙΔΗ

The story

Η ταινία, σε σενάριο Μιμής Ντενίση και Martin Sherman, ξεκίνησε γυρίσματα την άνοιξη. Η ιστορία εξελίσσεται γύρω από τη ζωή της οικογένειας Μπαλτατζή, αλλά το story ξεκινάει από το πρόσφατο παρελθόν, το 2015. Στην πρώτη σκηνή, η Βρετανίδα ηθοποιός Susan Hampshire, που υποδύεται τη Φιλιώ Μπαλτατζή, μια ηλικιωμένη Ελληνοαμερικανίδα, φτάνει στη Μυτιλήνη με την εγγονή της, για να συμπαρασταθεί στους Σύριους πρόσφυγες. Κανείς δεν ξέρει την καταγωγή της, κανείς δεν ξέρει ότι η Σμυρνιά γιαγιά της βρέθηκε κάποτε στο ίδιο νησί κατατρεγμένη και προσφυγοπούλα. Το τεφτεράκι με τις συνταγές τής συνονόματης γιαγιάς ξετυλίγει την πολυτάραχη ιστορία της κοσμοπολίτικης οικογένειας Μπαλτατζή, και κάπως έτσι οι διαφορετικές γενιές γυναικών ενώνονται στο χώρο και το χρόνο μέσα από αναδρομές. Βέβαια, οι πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις της εποχής αλλάζουν μια για πάντα την πλούσια ζωή της οικογένειας.

Κι από Σμύρνη… Χίο και Μυτιλήνη

Ηθοποιοί, συντελεστές, τεχνικοί, make-up artists, ενδυματολόγοι, σκηνογράφοι και αμέτρητοι ακόμη εργαζόμενοι μετακόμισαν για σχεδόν δύο μήνες στη Χίο και τη Μυτιλήνη, όπου βρίσκονται οι φυσικοί χώροι που έγιναν τα γυρίσματα της ταινίας. Στη Χίο τα γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν στο Ίδρυμα «Μαρία Τσάκος» που ακολουθεί πιστά την αρχοντική αρχιτεκτονική των σπιτιών της Σμύρνης. Εκεί βρίσκεται η εντυπωσιακή, γιγαντιαία κουζίνα του σπιτιού της οικογένειας Μπαλτατζή – χώρος ιερός για τους Σμυρνιώτες. Αντίστοιχα, στη Μυτιλήνη τα γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν στο Σπίτι Αλεπουδέλη, μέρος στο οποίο είχε ζήσει ο Οδυσσέας Ελύτης. Το υψηλής αισθητικής αρχοντικό και οι τεράστιοι κήποι του θα φέρουν στις οθόνες μας εικόνες πανομοιότυπες με αυτές που έβλεπαν στις γειτονιές τους οι κάτοικοι της Σμύρνης 100 χρόνια πριν. Στη Λέσβο, και συγκεκριμένα στην Αγιάσο, πραγματοποιήθηκαν και τα απαιτητικά γυρίσματα των μαχών που θα δούμε στην ταινία. Μάλιστα, σε αυτά συμμετείχαν αμέτρητοι κομπάρσοι από το νησί, που θέλησαν να λάβουν μέρος ενθουσιασμένοι με την παραγωγή που πραγματοποιείται στο νησί τους. Μάλιστα, σύμφωνα με τους συντελεστές, οι Μυτιληνιοί που πήραν μέρος στις σκηνές της μάχης μπήκαν πολύ βαθιά στην ιστορία λόγω των βιωμάτων τους και των αφηγήσεων που έχουν ακούσει από τους προγόνους τους, με αποτέλεσμα να έχουν τόσο φυσικές ερμηνείες που οι πρωταγωνιστές πίστεψαν προς στιγμή ότι δέχονται κανονική επίθεση.

A super star

Ο Λεωνίδας Κακούρης είναι ο πρωταγωνιστής του «Σμύρνη μου Αγαπημένη». Στα γυρίσματα στη Χίο και τη Μυτιλήνη έγινε το απόλυτο talk of the town του νησιού, και αυτό επειδή έχει φανατικές θαυμάστριες που έβαλαν μέσο μέχρι και τον περιφεριάρχη –η πιο ακραία περίπτωση–, προκειμένου να τον συναντήσουν. Ο ηθοποιός εξηγεί στο Down Town γιατί ήθελε τόσο πολύ να συμμετάσχει στη συγκεκριμένη ταινία: «Όλα ξεκίνησαν από τρεις βασικές παραμέτρους: το σενάριο, την εταιρεία παραγωγής και τους συντελεστές. Εδώ είχα την τύχη όσο διάβαζα το σενάριο, όσο έβλεπα την αρτιότητα της παραγωγής και όσο γνώριζα πιο προσωπικά τους υπέροχους συνεργάτες μας, όπως τον Γρηγόρη Καραντινάκη και τον Σίμο Σαρκετζή, να μην μπορώ να αρνηθώ έναν τέτοιο δυνατό ρόλο. Το “ναι” ήταν μονόδρομος. Η ιστορία της Σμύρνης δεν συνδέεται απλώς με την Ελλάδα του σήμερα, αλλά η Ελλάδα του σήμερα εμπεριέχει τη Σμύρνη και η Σμύρνη επανέφερε με τον ξεριζωμό την Ελλάδα που κουβαλούσε στα παράλια σαν φυλαχτό. Δυστυχώς, οι αιτίες που προκάλεσαν την τραγωδία του 1922 εξακολουθούν να υπάρχουν παντού στον πλανήτη σαν μικρές εστίες φωτιάς, έτοιμες με τις ακατάλληλες και λάθος κινήσεις να προκαλέσουν και πάλι καταστροφή. Όσο προχωράνε τα γυρίσματα, σκέφτομαι πόσο σημαντικό είναι να έχουμε το νου μας και να μαθαίνουμε την Ιστορία μας. Ο πληθυσμός τότε πιάστηκε κυριολεκτικά στον ύπνο.» Ο Λεωνίδας Κακούρης, που φαίνεται να έχει αδυναμία στους ρόλους εποχής –πρωταγωνιστεί και στις «Άγριες Μέλισσες» του ΑΝΤ1– λέει για το χαρακτήρα του στην ταινία: «Υποδύομαι ένα γλυκό άνθρωπο, έναν ευγενή ιδεολόγο, που χαίρεται με την εύπορη ζωή του χωρίς να χάνει όμως το ενδιαφέρον του για τους άλλους. Κουβαλάει μέσα του την αγάπη για την πατρίδα και την Ελλάδα, την οποία φαντάζεται, αφελώς, ενωμένη. Πιστεύει στη Μεγάλη Ιδέα και τον Βενιζέλο με έναν τρόπο ρομαντικό, για να καταλήξει εκ των πραγμάτων ένα εντελώς τραγικό πρόσωπο της ιστορίας.»

Hollywood @ Φάληρο

Το πιο εντυπωσιακό και πραγματικά χολιγουντιανά υπαίθριο πλατό που στήθηκε τελευταία στην Ελλάδα, βρίσκεται ελάχιστα χιλιόμετρα μακριά από το κέντρο της Αθήνας. Η παραλία του Φαλήρου, το κομμάτι γύρω από το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας (ΣΕΦ), έχει μεταμορφωθεί κυριολεκτικά σε Σμύρνη. Ο Λεωνίδας Κακούρης περιγράφει: «Όλη η προκυμαία της Σμύρνης που στήθηκε στο Φάληρο μας μεταφέρει όχι μόνο νοερά, αλλά πραγματικά στη Σμύρνη του ’22. Θα είναι κρίμα με το πέρας των γυρισμάτων να γκρεμιστεί αυτή η καταπληκτική κατασκευή-σκηνικό που έχει φτιαχτεί εκεί.» Στο σκηνικό του Φαλήρου θα δει κανείς πραγματικό τραμ, άλογα, χαρακτηριστικές προσόψεις κτιρίων όπως του Σινέ Παρί, του Σπορ Κλαμπ, της Ιταλικής Σχολής, της διάσημης και θρυλικής Όπερας της Σμύρνης. Μάλιστα, στα βραδινά γυρίσματα δένουν στο λιμάνι ιστιοφόρα και βάρκες της εποχής, ενώ κάποιες σκηνές έγιναν και στη Θαλαμηγό Αβέρωφ, που πράγματι πριν από περισσότερα από 100 χρόνια είχε βρεθεί στο λιμάνι της Σμύρνης. Το πιο εντυπωσιακό δε όλων; Όπως η πραγματική Σμύρνη, έτσι και η ψεύτικη –του Φαλήρου– θα καταστραφεί ολοσχερώς από μια τεράστια πυρκαγιά. Ο σκηνοθέτης της ταινίας Γρηγόρης Καραντινάκης έχει αποφασίσει να χρησιμοποιήσει όσο το δυνατόν λιγότερα οπτικά εφέ και η εικόνα του να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Γιʼ αυτό όλοι οι χώροι των γυρισμάτων είναι φυσικοί και πολλές σκηνές γυρίζονται ακριβώς την ώρα που ορίζει το σενάριο ώστε να υπάρχει σωστό φως.

Η διεθνής Μιμή

Ποιος είπε ότι αυτή η ιστορία αφορά μόνο τους Έλληνες; Οι παραγωγοί και οι συντελεστές της ταινίας έχουν σκοπό να επικοινωνήσουν το μήνυμά τους και σε όσους μπορεί να μην έχουν ιδέα τι έγινε πριν από 100 χρόνια στις ακτές της Μικράς Ασίας. Εξάλλου, το σενάριο μιλάει τρεις γλώσσες: ελληνικά, τουρκικά και αγγλικά. Σύμφωνα με συνεργάτες της παραγωγής, η ταινία θα κατατεθεί σε τεράστια κινηματογραφικά φεστιβάλ του κόσμου όπως το Φεστιβάλ της Βενετίας ή το Φεστιβάλ των Καννών. Και ακόμη κι αν δεν καταφέρει να αποσπάσει Χρυσό Λέοντα ή Χρυσό Φοίνικα, μπορεί να έχει μια καλύτερη τύχη στην άλλη άκρη του ωκεανού, στο West Coast. Οι παραγωγοί ευελπιστούν να γίνει η ταινία η επίσημη κατάθεση της Ελλάδας στην Ακαδημία Κινηματογράφου, διεκδικώντας, αν και εφόσον, το Oscar στην κατηγορία Καλύτερης Διεθνούς Ταινίας. Εξάλλου, όπως έχει πει αρκετές φορές η Μιμή Ντενίση, το θέμα της Σμύρνης αφορά στην πραγματικότητα ένα πολύ σοβαρό και σύγχρονο ζήτημα, αυτό του προσφυγικού. Η τελευταία δεκαετία έχει κάνει την Ευρώπη τη μοναδική και πιο ελπιδοφόρα διέξοδο για εκατομμύρια πρόσφυγες από τις ανατολικές χώρες. Και η ιστορία έχει αποδείξει ότι η προσφυγιά μάς αφορά όλους, ακόμη και τους λαούς που πιστεύουν ότι είναι κάτι που δεν θα τους αγγίξει ποτέ. Το ίδιο πίστευαν και οι Έλληνες της Σμύρνης.

INFO

-Το συνολικό κόστος της παραγωγής της ταινίας ξεπερνάει τα 5 εκατομμύρια ευρώ.

-Η ταινία αναμένεται –αν το επιτρέψει ο covid-19– να βγει στις ελληνικές αίθουσες τα Χριστούγεννα.

-Η «Σμύρνη μου Αγαπημένη» κυκλοφορεί και σε βιβλίο με την υπογραφή της Μιμής Ντενίση, από τις εκδόσεις Πατάκη.