Μια προσέγγιση coaching που θα σε βοηθήσει να αντιμετωπίσεις τις δυσκολίες της ζωής

Ο Χαράλαμπος Πετράς, ψυχολόγος, ψυχοθεραπευτής & leadership coach, εξηγεί τι σημαίνει «coaching psychology» και πώς μπορεί να σε βοηθήσει να αλλάξεις τη ζωή σου. Από τον Πάνο Ζόγκα

Photo by photo-nic.co.uk nic on Unsplash

Πώς µπορούµε να ορίσουµε αυτό που κάνεις;

Αυτό που προσφέρω, το coaching, τουλάχιστον έτσι όπως το αντιλαµβάνοµαι εγώ, είναι µια αρχιτεκτονική από προσεγγίσεις και µοντέλα. Έχει δανειστεί στοιχεία από σχολές της συµβουλευτικής, της ψυχοθεραπείας, του management, και στοχεύει σε ένα απλό πράγµα: να βοηθήσει τους ανθρώπους να αναπτυχθούν και να επιτύχουν επαγγελµατικούς στόχους που αρχικά µπορεί να φαίνονται λίγο άπιαστοι. Είναι κάτι ιδιαίτερο. Και ιδιοσυγκρασιακά αλλά και επιστηµονικά, πάντοτε πίστευα και πιστεύω στη σύνθεση. Έτσι και τώρα, συνδυάζω όλα αυτά µε το coaching, διατηρώντας ταυτόχρονα τα αναγκαία όρια. Αισθάνοµαι ότι ασκώ µια τέχνη µε απεριόριστες δυνατότητες δηµιουργίας, αλλά και την ασφάλεια της επιστηµονικής εγκυρότητας.

Στην προσωπική ζωή πώς λειτουργεί;

Γενικά, στην προσωπική ζωή λειτουργούµε όπως και στα επαγγελµατικά, υπάρχουν κοινά στοιχεία, µοτίβα, συναισθήµατα και συµπεριφορές. Στο personal coaching µπορεί να επεξεργαστούµε στόχους που συνδέονται µε οποιαδήποτε αλλαγή – µετακόµιση, µετανάστευση και βέβαια αλλαγή κοινωνικού περιβάλλοντος. Ξέρεις, καθώς οι άνθρωποι αναπτύσσονται, ωριµάζουν, διαπιστώνουν, συνειδητοποιούν και αλλάζουν εσωτερικά, καλούνται αργά ή γρήγορα να αλλάξουν και παρέες. Ειδικά αν οι υπόλοιποι γύρω τους µένουν στάσιµοι. Είτε αλλάξεις είτε επιβεβαιώσεις τις επιλογές σου σε ανθρώπους, έρχεται κάποια στιγµή που τις ξαναζυγίζεις. Όλα αυτά δηµιουργούν ερωτήµατα, εσωτερικές και εξωτερικές συγκρούσεις, αδιέξοδα. Σε τέτοιες στιγµές έρχονται οι πελάτες µου να τους βοηθήσω.

Τι είναι το coaching psychology µε απλά λόγια;

Η coaching ψυχολογία είναι ο επιστηµονικός κλάδος που µελετάει την αλλαγή, την ανάπτυξη, την επίτευξη στόχων και την ευεξία των ανθρώπων που δεν ανήκουν σε αυτό που λέµε κλινικό πληθυσµό. Είναι, κατά µία έννοια, η επιστηµονική απάντηση στη µόδα µιας σκοτεινής και ανώριµης τάσης για εύκολες και γρήγορες λύσεις, που υιοθετούν άλλες θεωρίες και προσεγγίσεις. Σίγουρα θα έχεις δει και ακούσει σεµινάρια του τύπου «ξεκλείδωσε το δυναµικό σου», «βρείτε την ευτυχία σε 5 βήµατα» ή «διπλασιάστε το εισόδηµά σας σε 2 µήνες». Το σοβαρότερο πρόβληµα εδώ, διότι έως έναν βαθµό είναι διασκεδαστικές τέτοιες δηλώσεις, είναι ο κίνδυνος της µαταίωσης των προσδοκιών όσων επενδύουν σε ατάκες και αποφθέγµατα. Κάνοντας την ευκολία και την ταχύτητα αξίες, δεν εξελίσσεσαι, καταδικάζεσαι στην αδυναµία. Αν δεν αντιµετωπίσεις τις δυσκολίες της ζωής µε κόπο και πόνο, τη στιγµή που θα χρειαστεί να αναµετρηθείς µε τα όριά σου πώς θα αντέξεις; Πώς θα προχωρήσεις; Η επιτυχία και η ανάπτυξη θέλουν µια πιο ώριµη αντιµετώπιση.

Τι µπορώ να κάνω εγώ µε τον εαυτό µου αν έρθω σε σένα;

Αρχικά, θα συζητήσουµε πολύ τον λόγο για τον οποίον ήρθες, τι ζητάς. Μόλις γνωρίσουµε κι εσύ κι εγώ τους στόχους σου, θα αρχίσουµε να γνωρίζουµε καλύτερα και σένα. Θα πούµε τι θέλεις να έχεις πετύχει στην τελευταία µας συνεδρία και εκεί θα µπουν τα πράγµατα σε έναν άξονα. Το δεύτερο που θα σε ρωτήσω είναι το γιατί το θέλεις αυτό. ∆ηλαδή, ποιες αξίες σου, ποιες ανάγκες και ποιες προβολές του εαυτού σου επενδύεις στους στόχους σου, και φυσικά ποιο κόστος µπορεί να έχει η επίτευξη ενός στόχου σου, πέρα από το όφελος. Το να απαντήσουµε απλώς στο «τι θέλεις να πετύχεις» είναι λίγο ξεπερασµένο για µένα. Με ενδιαφέρουν οι διεργασίες της ψυχής γύρω από αυτό που λέµε στοχοθεσία και επιδίωξη στόχων. Και, πίστεψέ µε, είναι πολλές και πολύπλοκες. Σε µένα θα έρθεις όταν εµφανίζονται εµπόδια που µοιάζουν ανυπέρβλητα.

Τα εµπόδια λύνονται;

Εµπόδια σίγουρα θα εµφανιστούν, οπότε τα αξιολογείς και έρχεσαι να τα επεξεργαστούµε µαζί. Θα εµφανιστούν αντιξοότητες, ανησυχίες, φόβοι, θα έρθεις αντιµέτωπος µε τα ελαττώµατά σου, τις σκοτεινές σου πτυχές. Η επιδίωξη στόχων δεν είναι απλό πράγµα.

Υπάρχει και το «Κάθε εµπόδιο για καλό».

Ένα εµπόδιο µπορεί να σε µπλοκάρει και να σταµατήσεις να σκέφτεσαι, να θέλεις να τα παρατήσεις, να µην µπορείς να συγκεντρωθείς, να µην µπορείς να το εξηγήσεις. Εκεί θα έρθει ένας επαγγελµατίας coach και θα σε βοηθήσει να επεξεργαστείς τα εσωτερικά και εξωτερικά εµπόδια, να τα κατανοήσεις και να ανακαλύψεις οδούς διαφυγής ή υπέρβασής τους.

Πώς γίνεται αυτό;

∆εν είναι εύκολο, αυτό είναι το µόνο σίγουρο. Μαζί θα αναζητήσουµε τι σε πυροδοτεί και µπλοκάρεις απέναντι σε αυτό το εµπόδιο, ποια είναι η πηγή. Αφού καταφέρουµε την πρώτη χαρτογράφηση, στη συνέχεια στοχεύουµε σε δύο επίπεδα: πρώτον την απευαισθητοποίηση από τον πυροδότη και δεύτερον την επεξεργασία της πηγής. Ένα εµπόδιο προκαλεί αυξηµένο άγχος, όταν διαπιστώνουµε ότι οι πόροι, οι δυνάµεις, οι αντοχές και οι δεξιότητές µας πιθανώς δεν είναι επαρκείς για να το διαχειριστούµε. Εκεί θα δουλέψουµε πολύ και µαζί, όχι µόνος σου. Όταν είσαι µόνος µε τον εαυτό σου, χωρίς τον καθρέφτη ενός επαγγελµατία ψυχικής υγείας ή ενός coach να σε πλαισιώνει, κινδυνεύεις να µπεις σε έναν µεγάλο διάλογο µόνο µε τους φόβους σου και σχεδόν ποτέ µε τις ικανότητές σου. Για να µην καταλήξεις σε έναν φαύλο εσωτερικό διάλογο, χρειάζεσαι έναν καλό επαγγελµατία.

Ο Χαράλαμπος Πετράς είναι ιδρυτής και διευθυντής του Athens Coaching Institute και της CP Coaching & Training Interventions. Παρέχει συνεδρίες coaching και συμβουλευτικής σε στελέχη, ομάδες, επαγγελματίες, επιστήμονες και ιδιοκτήτες επιχειρήσεων.

Και τι είναι αυτό το ιδιαίτερο που έχεις για να µου πάρεις τη δικιά µου ανεπάρκεια, τον δικό µου φόβο;

Το τι χρησιµοποιεί κάθε ειδικός εξαρτάται από την κατάρτισή του. Εγώ είµαι παιδί της συνθετικής προσέγγισης. Ως ψυχοθεραπευτής αισθάνοµαι ότι ανήκω στη γενιά που δεν περιχαρακώνεται σε µεµονωµένες εξειδικεύσεις. ∆εν θεωρώ ότι στην πολυπλοκότητα του σύγχρονου κόσµου µπορείς να απαντήσεις µε µια ακραία εξειδίκευση. Είµαστε η γενιά που δεν σταµατά ποτέ να µαθαίνει, να σπουδάζει. ∆εν υπάρχει πια ένα µοντέλο και µια αυθεντία που τα λύνει όλα. Ανήκω κι εγώ σε µια εποχή που έχει ως αίτηµα τη διεύρυνση της οπτικής. Η αλήθεια είναι µάλλον πλατύτερη και όχι βαθύτερη. Έτσι, λειτουργώ διεπιστηµονικά όσο µπορώ, µελετώντας αρχιτεκτονικές προσεγγίσεων και τεχνικών. Έχω σπουδάσει Ανθρωπολογία, έχω κάνει µεταπτυχιακό στην επιστήµη αυτή, µετά σπούδασα Ψυχολογία. Ακολούθησε η συστηµική ψυχοθεραπεία, το coaching, η τραυµατοθεραπεία, η εκπαίδευση ενηλίκων, η διοίκηση. ∆εν ρωτώ διαρκώς τον εαυτό µου «τι χρησιµοποιείς τώρα», αλλά «τι µπορεί να βοηθήσει». 

Τι σου ζητάνε συνήθως όσοι σε επισκέπτονται;

Ο καθένας έχει τις ανάγκες του. Οι περισσότεροι, αργά ή γρήγορα, αναζητούν να βρουν την αλήθεια µέσα τους, τι πραγµατικά θέλουν και γιατί. Τα περισσότερα εµπόδια είναι φόβοι και ανασφάλειες. Και εκεί είναι το δύσκολο, να ξεχωρίσεις ποιος φόβος καλός υπάρχει και σε προστατεύει από ένα µεγάλο λάθος και ποιος είναι φόβος των άλλων, φορεµένος σαν δεύτερη φύση σου.

Ποιοι είναι οι µεγαλύτεροι φόβοι που συναντάς;

Ο φόβος της εγγύτητας, τόσο σε στόχους όσο και πρόσωπα. Πολλοί αποφεύγουν τη δέσµευση, τη δέσµευση σε ανθρώπους, σε στόχους, εν τέλει στον ίδιο τους τον εαυτό και τις αξίες τους, χωρίς να ξέρουν πραγµατικά το γιατί. Τι εννοώ; Το να αποφεύγεις κάποια συγκεκριµένη δέσµευση συνειδητά, επειδή αυτό σε κάνει χαρούµενο, είναι εντάξει. Το να αποφεύγεις τη δέσµευση ενώ την έχεις ανάγκη, επειδή σου δηµιουργεί τεράστια ένταση και δυσφορία, δεν είναι καλό. Εκεί υπάρχει θέµα που πρέπει να λύσεις και να το διαχειριστείς µε έναν ειδικό. Σε κλινικό θεραπευτικό πλαίσιο συναντώ συχνά ανθρώπους µε έντονες φοβίες και φόβους θανάτου. Πίσω από τους οποίους φυσικά λανθάνει ο φόβος της ενηλικίωσης, η αίσθηση εγκατάλειψης και µια τεράστια εσωτερικευµένη κριτική.

Τι πιστεύεις για την κατάσταση που βιώνουµε σήµερα;

Γενικά, δεν πιστεύω σε παραδείσους, δεν πιστεύω στην κόλαση, αλλά στην πραγµατικότητα της ζωής, που είναι δύσκολη, γεµάτη απρόοπτα, κρίσεις και αδικίες, αλλά ταυτόχρονα γεµάτη χαρές, ελπίδα, ανθρωπιά, αξίες. Πιστεύω στην πολύ καλά σχεδιασµένη και προετοιµασµένη δράση των ανθρώπων που ταυτόχρονα αφήνει περιθώρια στο απρόοπτο, το απροσδόκητο. Μια κρίση βιώνουµε και αυτή την περίοδο, κρίση δηµόσιας υγείας µε σοβαρούς κινδύνους και επιπτώσεις σε όλα τα επίπεδα. Χωρίς να ξεκινήσω κάποια ιδιαίτερη ανάλυση της κατάστασης, αναρωτιέµαι πόσο εκπαιδευµένοι είµαστε, κοινωνικά, πολιτισµικά και ατοµικά, ώστε να αντέχουµε και να αντιµετωπίζουµε τις σοβαρές δυσκολίες της ζωής όπως η σηµερινή. Οµολογουµένως θα γενικεύσω τώρα, αλλά όταν σε µια κοινωνία µεγαλώνουµε µε αξίες την ευκολία, τις γρήγορες λύσεις, τις µαγικές συνταγές, τη γρήγορη επιτυχία, πόσο εκπαιδευµένοι είµαστε να αποδεχόµαστε τα δύσκολα, την υποµονή και την πειθαρχία; Πιστεύω ότι µέσα από τη συστηµατική εργασία, την επιµονή, την υποµονή και την αγάπη χτίζεται η αισιοδοξία για ένα καλύτερο µέλλον. Αφού πρώτα προστατεύσουµε τους εαυτούς και τους αγαπηµένους µας Μένοντας Σπίτι, µπορούµε, αναστοχαστικά, να ανασκουµπωθούµε και να βάλουµε εµπρός σχέδια, πλάνα και ιδέες για έναν καλύτερο εαυτό, µια καλύτερη κοινωνία, που ξέρει να αντιµετωπίζει τις δυσκολίες µε σύνεση, στωικότητα, ελπίδα και αυτοπειθαρχία.