Αυτοαναφορικός. Πολυγραφότατος. Ευπώλητος. Αιρετικός. Ο Πέτρος Χατζόπουλος ή αλλιώς Αύγουστος Κορτώ είναι πολλά παραπάνω από ένα σημείο αναφοράς της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Είναι η απόδειξη ότι η γραφή μπορεί να σπάσει κάθε κατεστημένη σκέψη, να πατήσει ένα διακόπτη στο νου και να σε κάνει να σκεφτείς κι αλλιώς. Έγινε γνωστός στο ευρύ κοινό όταν το «Βιβλίο της Κατερίνας» –η αφήγηση της ιστορίας της καταθλιπτικής μητέρας του που οδηγήθηκε στην αυτοκτονία– έγινε ένα sold-out θεατρικό έργο με τίτλο «Κατερίνα». Ένας σπαρακτικός μονόλογος που ερμήνευσε εξαιρετικά η Λένα Παπαληγούρα υπό τη σκηνοθετική ματιά του Γιώργου Νανούρη. Κάπου εκεί η αθηναϊκή αστική τάξη άρχισε να ψάχνει περισσότερα για τον Αύγουστο Κορτώ κι εκείνος έγινε talk of the town. Δεν κρύφτηκε ποτέ. Η δική του κατάθλιψη, ο εγκλεισμός στο Δρομοκαΐτειο, η συνεχής προσπάθειά του για ψυχοθεραπεία, η απόπειρα αυτοκτονίας –δεν δίστασε να ανεβάσει ακόμα και φωτογραφία από το νοσοκομείο–, ο γάμος του με το σύντροφό του Τάσο, ο φύλακας-άγγελός του και η έντονη επιθυμία του να αποκτήσει ένα παιδί πήραν το δρόμο της δημόσιας αποτύπωσης γιατί δεν δίστασε ποτέ να αποκαλύψει τα σκοτεινά, δαιδαλώδη μονοπάτια του, σαν έτσι να ακολουθούσε το φως που αχνοφαινόταν στην άκρη του τούνελ. Μπορεί να μην είναι εύκολο να τον προσεγγίσεις, είναι όμως σίγουρα απολαυστικό να τον διαβάζεις και να τον ανακαλύπτεις μέσα από τις σελίδες του.

 

Συνέντευξη στη Βένια Καραγιάννη

 

Πώς ήταν η παιδική σου ηλικία; Τι μνήμες έχεις από τη ζωή στη Θεσσαλονίκη;

Αθωότητα, ευτυχία, πανικός. Η Σαλονίκη τότε θύμιζε περισσότερο παλιά Ελλάδα (του ’50) παρά τη σημερινή της μορφή. Πλάκα είχε ενίοτε, κι άλλοτε πάλι δεν είχε καθόλου πλάκα. Δεν έχω ζαχαρένιες αναμνήσεις απ’ τα χρόνια εκείνα.

Έχεις πει ότι ήσουν «καψούρης με τη μητέρα σου»; Σε ταλαιπωρούσε το γεγονός ότι είχε μια συμπεριφορά –λόγω μανιοκατάθλιψης– την οποία δεν μπορούσες να εξηγήσεις τότε; Πώς το διαχειριζόσουν ως παιδί;

Με την Κατερίνα υπήρξα αρχικά γιος, κατόπιν σύντροφος, έπειτα επίδοξος θεράπων και ξανά μανά ανήμπορος γιος. Τη λάτρευα και με σκότωνε το ότι δεν μπορούσα να τη γιατρέψω με την αγάπη μου. Αλλά από ένα σημείο ανέλαβα παραιτημένα την επιστασία της αρρώστιας της – της έφερνα να πιει και καθόμασταν και τα λέγαμε σαν δύο συντετριμμένοι, ή ευτυχισμένοι, συνομήλικοι.

Γιατί επέλεξες αυτό το ψευδώνυμο;

Στρίντμπεργκ και επιρροές από τη γαλλική λογοτεχνία.

Από την Ιατρική στη Λογοτεχνία. Πώς προέκυψε να ασχοληθείς με την Ιατρική; Και πώς προέκυψε η συγγραφή στη ζωή σου;

Μπήκα στη Β΄ Δέσμη, πέρασα στην Ιατρική και σπούδασα έξι χρόνια γιατί νόμιζα –όπως νόμιζαν και οι γονείς μου– ότι ήθελα να γίνω γιατρός. Όταν άρχισα να γράφω, κατάλαβα πως ήθελα όσο τίποτα να γράφω. Οπότε τα βρόντηξα κι έπεσα με τα μούτρα στο γράψιμο.

Ο Μαρκήσιος ντε Σαντ ήταν ένας σταθμός για σένα. Τι είχαν τα γραπτά του που σε καθήλωσε; Μήπως μέσα από τα κείμενά του εκτονωνόταν ο δικός σου ηδονισμός;

Δεν διάβαζα τον Σαντ ως πορνογραφία, αλλά ως πρωτοποριακή, σχεδόν προφητική λογοτεχνία. Και ως φιλόσοφο, ασφαλώς. Η θεματολογία των έργων του αφήνει πολύ κόσμο στην επιφάνεια («Ντε Σαντ; Α, τσόντα!»), αλλά ο θησαυρός του απαιτεί μια λίγο προσεχτικότερη ανάγνωση.

Έχεις δυσκολία να σχετίζεσαι με ανθρώπους;

Δεν κάνω εύκολα φίλους. Με ζορίζουν οι συναναστροφές κοινωνικού χαρακτήρα, φρικάρω με το συνωστισμό. Γενικώς, είμαι μονήρης.

Αλήθεια, όταν σε ρωτάνε άγνωστοι, λες τι δουλειά κάνεις;

Σε ταξί έχω πει από μεταφραστής και διερμηνέας μέχρι δάσκαλος βιολοντσέλου. Πλέον, λέω και την αλήθεια. Έχω μάθει να ντριμπλάρω ερωτήσεις του τύπου «Τι γράφεις;».

Η «Κατερίνα» πόσο σου άλλαξε τη ζωή; Πίστευες όταν το έγραφες ότι θα ενδιέφερε τον κόσμο τόσο πολύ η ιστορία της;

Το «Βιβλίο της Κατερίνας» μού χάρισε ένα ανέλπιστα μεγάλο κοινό, που με ακολούθησε και στα κατοπινά βιβλία. Ακόμα εκπλήσσομαι με την επιτυχία του: Ένα τόσο σκοτεινό και άγριο βιβλίο, κι όμως σχεδόν όλοι συγκρατούν την τρυφερότητα.

 

Πώς είναι η εµπειρία να βλέπεις στο θέατρο τη ζωή της µητέρας σου, αλλά και τη δική σου;

Η µεταφορά του Γιώργου και της Λένας υπήρξε µεγαλοφυής. Αλλά δεν είναι εύκολο θέαµα για µένα, ακριβώς επειδή η παράσταση είναι τόσο πετυχηµένη.

Έχεις πει ότι η κατάθλιψη είναι µια «επίγεια κόλαση». Πώς διαγνώστηκες µε κατάθλιψη και πότε άρχισες να µιλάς ανοιχτά γι‘ αυτό;

Στα 21 αρρώστησα πρώτη φορά και πρωτοπήγα σε ψυχίατρο. Αλλά δεν το έκρυψα ποτέ. Έχοντας δει τι κακό έκανε η αποσιώπηση της αρρώστιας –του πόνου– στη µητέρα µου, ήθελα να µε γνωρίζουν και να µε δέχονται µε όλη µου την προϊστορία γυµνή.

Είχες πει ότι έκανες εισαγωγή στο ∆ροµοκαΐτειο. Τι ακριβώς είχε συµβεί τότε;

Ένα ψυχωσικό επεισόδιο της σειράς, τρεις µέρες διάρκεια, ένα διήµερο στο ψυχιατρείο, άλλος ένας µήνας µε βαρβάτη αγωγή και προσγειώθηκα – κι έπειτα ξεκίνησα ανάλυση κι άλλαξε η ζωή µου.

Το 2018 έκανες απόπειρα αυτοκτονίας. Τι ήταν αυτό που σου έκανε «κλικ» για να επανεφεύρεις τον εαυτό σου;

Ήταν µια κίνηση απόγνωσης, µε το θυµικό στην άβυσσο – σύµπτωµα της νόσου. Ευτυχώς γλίτωσα. Κι ευτυχώς, µέσα από τη νοσηλεία, την ψυχοθεραπεία και την ορθή αγωγή, πάτησα πάλι στα πόδια µου.

Θέλει τελικά θάρρος να µιλάς ανοιχτά για όλα αυτά δηµόσια;

Υποθέτω πως ναι. Αλλά για σκεφτείτε την εναλλακτική – να τα θάβεις.

Το τελευταίο βιβλίο σου είναι ένα αφιέρωµα στους φίλους. Έχεις φίλους, αυτούς που λέµε ότι είναι «µια δεύτερη οικογένεια»; Υπήρξαν άτοµα που σε πρόδωσαν;

Έχω λατρέψει φίλους, µ’ έχουν πληγώσει φίλοι, έχω χάσει φίλους που τους θρηνούσα χρόνια (κι ας ήταν ζωντανοί), οπότε σ’ αυτό το βιβλίο ήθελα να φτιάξω µια φιλία ακλόνητη, αδελφική, αθάνατη.

Είσαι από τους πλέον ευπώλητους συγγραφείς. Αυτό στην πράξη πώς µεταφράζεται; Έχεις καταφέρει να ζεις από το γράψιµο;

Χωρίς να θησαυρίζω, ναι, βγάζω αρκετά απ’ τα βιβλία ώστε µαζί µε τα έσοδα του συζύγου και της µετάφρασης να καταφέρνουµε να ζούµε ανθρώπινα.

Ποιοι είναι οι δικοί σου συγγραφικοί δαίµονες;

∆εν έχω δαίµονες, ούτε συγγραφικούς ούτε άλλου τύπου.

Τελικά το γράψιµο είναι η δική σου εναλλακτική ψυχανάλυση;

 Η τέχνη δεν υποκαθιστά την ψυχιατρική. Όποιος το αποπειραθεί, ας έχει στο νου του τη Βιρτζίνια Γουλφ, τον Χέµινγουεϊ ή τη Σύλβια Πλαθ.

Στερεύει ποτέ η φαντασία; Έχεις πιάσει τον εαυτό σου να «κλέβεις» από άλλους συγγραφείς;

Σίγουρα κλέβω, ασυναίσθητα. Η φαντασία είναι σαν µυς. Μπορείς να τη γυµνάσεις ώστε να κατεβάζει ιστορίες.

Έχεις πει πως όταν γράφεις κάτι και αρέσει σε σένα και στον Τάσο
–το σύζυγό σου– το προχωράς. Αυτό είναι το µοναδικό κριτήριο για να προχωρήσεις στην έκδοση; Μήπως έτσι καταδικάζεις κάποια γραπτά ως µέτρια;

Αν ένα βιβλίο δεν συγκινεί τον πρώτο και βασικό αναγνώστη του, δεν χρειάζεται να φτάσει στο τυπογραφείο. Ορισµένα από αυτά τα διαθέτω για δωρεάν κατέβασµα.

Είσαι πολυγραφότατος και στα social media. Σε ζορίζουν τα αρνητικά σχόλια;

Σε αντίθεση µε ό,τι φαντάζονται ορισµένοι, περνάω ελάχιστο χρόνο στο Facebook, και
το πρώτο που κάνω στις περισσότερες αναρτήσεις είναι να απενεργοποιώ τις ειδοποιήσεις. ∆ηλαδή, έχουµε και δουλειές.

Αυτή τη χρονιά είδαµε πολλά – από το #metoο µέχρι τα εµβόλια. Τι αίσθηση σου άφησε;

Ήταν κουραστικό, ήταν τραγικό –το ότι χάθηκαν τόσες ζωές–, δοκίµασε τις αντοχές όλων µας. Ας ελπίσουµε ότι, µέσω του εµβολιασµού, θ’ αφήσουµε πίσω αυτό το αδιανόητο, παγκόσµιο καψόνι.

Είσαι ένας άνθρωπος µε χιούµορ, που αυτοσαρκάζεται. Έχεις πει ότι φοβάσαι µην πάρεις κιλά και µην πέσουν τα µαλλιά σου. Πιάνεις τον εαυτό σου να έχει τάσεις ναρκισσισµού;

Και ποιος δεν έχει; Αλλά, µετά από τόσες περιπέτειες της ψυχικής σφαίρας, είµαι πιο επιεικής µε την εξωτερική εικόνα και φθορά. Βέβαια, αν καραφλιάσω εννοείται ότι θα πάω να φυτέψω – µην τρελαθούµε κιόλας!

Έχεις πει ότι είσαι σε διαδικασία παιδοθεσίας. Σε ποιο στάδιο είσαι τώρα;

Πρέπει πρώτα να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων το κράτος και η νοµοθεσία. Υπάρχουν µύρια προβλήµατα: Λόγω ψυχιατρικού ιστορικού και µόνο, είναι πρακτικώς αδύνατον να υιοθετήσω στην Ελλάδα.

Τι θα έλεγες σε ένα νέο συγγραφέα που ελπίζει ότι κάποια στιγµή µπορεί να βιοπορίζεται από το γράψιµο;

Να έχει µια πισινή, µια συµπληρωµατική δουλειά, πάρεργο, βιοπορισµό. Είναι πολύ δύσκολο να ζεις απ’ τα βιβλία σου, κι αν ξεκινάς µ’ αυτή την εµµονή θα πικραθείς γρήγορα.

Ποια είναι η εικόνα της ευτυχίας για σένα;

Βραδάκι στον καναπέ µε τον Τάσο και τον Τζέρι (σ.σ.: ο σκύλος τους) και ντελίβερι και σειρές να παίζουν.

 

INFO To τελευταίο βιβλίο του Αύγουστου Κορτώ,µε τίτλο «Όταν κοιµούνται οι φίλοι µου», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.